ارزیابی نقش طرح پخش سیلاب سرچاهان‌ـ هرمزگان در تغذیۀ مصنوعی آب زیرزمینی

Abstract

اگرچه بیشتر اقلیم کشور ایران خشک و نیمه‌خشک است، سالانه حجم شایان توجهی آب از طریق سیلاب‏ها از دسترس خارج می‏شود. بنابراین، سامانه‏های پخش سیلاب برای کنترل سیل و مواجهه با کم‏آبی قریب به سه دهه است که در کشور اجرا می‏شوند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر شبکۀ پخش سیلاب منطقۀ سرچاهان استان هرمزگان بر تغذیۀ مصنوعی سفرۀ آب زیرزمینی با استفاده از راهکار حجم کنترلی است. سامانۀ پخش سیلاب یادشده در عرصه‏ای به مساحت 840 هکتار اجرا شده است. پس از بررسی آب‌نمود چاه‏ها، آب‌نگار بارش و حجم سیلاب‏های واردشده به سیستم، با بررسی نوسانات سطح آب زیرزمینی در چاه‏های مشاهده‏ای، تأثیر طرح پخش سیلاب در تغذیۀ مصنوعی سفرۀ آب زیرزمینی بررسی شد. نتایج نشان داد تراز آب زیرزمینی در چاه‏های مشاهده‏ای واقع در عرصه، بعد از سیل‏گیری‏های اولیه افزایش نسبی داشته‏اند به‌طوری که آب‌نمود چاه مشاهده‏ای واقع در عرصۀ پخش، افزایش شایان توجهی حدود 34/1 متر را نشان می‏دهد. همچنین، تغییرات سطح آب زیرزمینی در محدوده حجم کنترل با روند تغذیه/برداشت کاملاً همخوانی دارد و بر همین اساس در سال 1386 سطح آب زیرزمینی به میزان 43/4 متر افزایش داشته است. نتایج بررسی‏ها نشان داد در دشت گهکم-سعادت‏آباد، بارندگی‏های با بیش از 60 میلی‏متر یا بارش‏های متوالی با مقادیر زیاد، به تغذیه در عرصۀ پخش سیلاب منجر می‏شوند. در مجموع، نتایج تحقیق نشان داد پروژۀ پخش سیلاب سرچاهان در سال‏های بررسی‌شده نتوانسته است در حد انتظار سهم تغذیه را به شکل معنا‏داری افزایش دهد.<br /> <br /> <strong> </strong>