اثر پوشش گیاهی نگهدارنده بر ریخت‌سنجی و ریخت‌شناسی بخش شریانی رودخانۀ تالار

Abstract

در تحقیق حاضر، اثر پوشش گیاهی نگهدارندۀ طبیعی بر تغییرات ریخت‌سنجی و ریخت‌شناسی بخش شریانی رودخانۀ تالار بین سال­های 1334 و 1392 بررسی شد. نقشۀ کاربری اراضی سال­های 1334و 1392 با استفاده از عکس­های هوایی و روش بصری تهیه شد. نتایج نشان داد در طی دورۀ تحقیق، پوشش نگهدارندۀ طبیعی رودخانه، تغییرات زیادی داشته و حدود 96 درصد آن از بین رفته است. همچنین نتایج نشان می­دهد که تجاوز به حریم رودخانه بسیار وسیع بوده و این نواحی به مناطق مسکونی و کشاورزی تبدیل شده است. سطح اراضی پوشش طبیعی منطقه نیز کاهش یافته است. ویژگی‌های ریخت‌سنجی و ریخت‌شناسی برای دو دورۀ تحقیق اندازه‌گیری شد. نتایج آزمون t جفتی نشان داد که اختلاف معناداری در سطح اطمینان 99 درصد بین میزان شاخص تغییرات شبکۀ رودخانه، شاخص بریدگی، عرض رودخانه و طول جزایر رسوبی در دو دورۀ تحقیق وجود دارد. برای بررسی تأثیر پوشش گیاهی طبیعی رودخانه بر تغییرات شاخص‌های ریخت‌سنجی و ریخت‌شناسی از آزمون واریانس یکطرفه استفاده شد. نتایج نشان داد که اختلاف معناداری بین شاخص تغییرات شبکۀ رودخانه و شاخص بریدگی و همچنین عرض رودخانه در مناطق دارای پوشش گیاهی و مناطق بدون پوشش گیاهی در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. شاخص تغییرات شبکۀ رودخانه در منطقه 1/4- متر بر سال است و همچنین در طول سال‌های تحقیق، شاخص بریدگی به‌مقدار 11/1 و عرض رودخانه به‌طور متوسط 250 متر کاهش یافته است. تغییرات شاخص‌ها در مناطقی که پوشش گیاهی طبیعی رودخانه حذف شده بیشتر بوده است. در این مناطق به‌دلیل حذف پوشش گیاهی نگهدارنده در اثر فرسایش کناره‌ای و نیروی آب، رودخانه به‌صورت مستقیم در آمده و عرض آن کم شده است.