مقایسۀ قابلیت ریزازدیادی جنسی و غیرجنسی برای کاهش دورۀ نونهالی ارکیدۀ فالانوپسیس

Abstract

ارکیده­ها یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین گیاهان عمومی و موردپسند مردم جهان هستند که در میان آن­ها جنس فالانوپسیس بیشترین میزان تولید و فروش را دارد. از مهم‌ترین چالش‌های ارکیده­ها دشواری افزونش آن‌هاست. به همین منظور آزمایشی برای افزایش و آسانگری افزونش این گیاه طراحی شد. در آغاز برای تولید کپسول بذر، گل‌های فالانوپسیس در طی ماه‌های مختلف سال به‌صورت دستی گرده‌افشانی شد و در مرحلۀ بعد برای مقایسۀ میانگین درصد جوانه‌زنی بذرها از سه محیط کشت 1/2 MS، Vacin-Went و Chen استفاده شد و بهترین عملکرد (37/83درصد جوانه‌زنی) با استفاده از محیط Chen به دست آمد. در مرحلۀ بعد شاخه‌زایی با استفاده از ریز نمونۀ گره‌های روی ساقۀ گل بررسی شد. بهترین نتیجه با تولید 3/15 گیاهچه به ازای هر گره در محیط MS محتوای 40/4 میلی‌گرم در لیتر BA و 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به دست آمد. برگ‌های گیاهچه‌های به‌دست‌آمده از کشت گره برای تولید گیاهچه در محیط Chen و غلظت‌های مختلف TDZ، BA و NAA کشت شدند و بهترین نتیجه (26/58 پداژه‌نما (پروتوکورم) به ازای هر ریز نمونه) در تیمار محتوای 3 میلی‌گرم در لیتر TDZ به دست آمد. در مرحلۀ سازگاری، گیاهان به گلخانه منتقل و در دو بستر متفاوت کشت شدند و هریک از گیاهچه‌های به‌دست‌آمده از بذر، گره و برگ بیشترین زنده‌مانی را در محیط حاوی کوکوپیت + زغال+ پوکه‌های صنعتی+ خرده‌های یونولیت (به نسبت1:1:2:4) نشان دادند. همچنین کوتاه‌ترین دورۀ زمانی از آغاز سازگاری تا گلدهی گیاهچه‌ها به مدت شانزده ماه و متعلق به گیاهان ناشی از کشت گره‌های ساقۀ گل بود.