تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر جوانه‌زنی بذور نارس ارکیده در دو محیط‌ کشت آزمایشگاهی

Abstract

با هدف بررسی تأثیر تنظیم­کننده­های رشد مختلف گیاهی بر جوانه­زنی بذور نارس ارکیده رقم <em>Dendrobium</em> <em>nobile</em> Lindl در دو محیط­ کشتMSوM آزمایشی به‏‌‏صورت تجزیه مرکب در قالب طرح کامل تصادفی با 4 تکرار در مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان طی سال‌های 1394-1395 انجام شد. بیست و دو تیمار تنظیم‌کننده رشد گیاهی شامل شاهد (عدم استفاده از تنظیم‌کننده رشد)، 4 غلظت (5/0، 1، 5/1 و 2) میلی­گرم بر لیتر NAA یا α-Naphthaleneacetic acid، 4 غلظت (5/0، 1، 5/1 و 2) میلی­گرم بر لیتر Kin یا Kinetin، 4 غلظت (5/0، 1، 5/1 و 2) میلی­گرم بر لیتر IAA یاIndole-3-acetic acid، 3 غلظت از ترکیب Kin+IAA شامل (5/0+1)، (1+5/0) و (1 +1) میلی­گرم بر لیتر، 3 غلظت از ترکیب NAA+IAA شامل (5/0+1)، (1+ 5/0) و (1+1) میلی­گرم بر لیتر و 3 غلظت از ترکیب NAA+Kin شامل (5/0+1)، (1+5/0) و (1+1) میلی­گرم بر لیتر در دو محیط کشت M و MS بود. اثر ساده محیط کشت بر همه صفات اندازه‌گیری شده معنی­دار نبود، اما اثر ساده تنظیم‌کننده‌های رشد و همچنین اثر متقابل تنظیم‌کننده‌های رشد و محیط کشت بر تمام صفات اندازه‌گیری شده در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که کم­ترین و بیشترین درصد جوانه‌زنی به‌ترتیب در تیمارهای شاهد و (mgl^-15/0+1) NAA+Kin در محیط کشت M مشاهده شد. کم‌ترین مدت زمان شروع جوانه‌زنی در شرایط کاربرد NAA; 1.5mgl^-1و در محیط کشت M و بیش‌ترین مدت زمان آغاز جوانه‌زنی در شرایط عدم استفاده از هورمون در هر دو محیط کشت بود. همچنین کم‌ترین مدت زمان ایجاد اسفرول در شرایط کاربرد NAA; 1.5mgl^-1و در محیط کشت M و بیش‌ترین مدت زمان جهت ایجاد اسفرول در شرایط عدم استفاده از هورمون در هر دو محیط کشت، و تیمار Kin+IAA (1+1mgl^-1) در محیط کشت MS بود. کم‌ترین و بیش‌ترین مدت زمان تشکیل پروتوکورم بترتیب در شرایط کاربرد NAA; 1.5‌mgl^-1و در محیط کشت M و در شرایط عدم استفاده از هورمون و در هر دو محیط کشت بود. به‌طور کلی تیمار NAA;1.5mgl^-1 در محیط کشت M بهترین و اقتصادی‌ترین تیمار در مقایسه با سایر تیمارها در دو محیط کشت بود، که نتیجه ترکیب و غلظت عناصر موجود در این محیط کشت مختص ارکیده‌ها می‌باشد.