بررسی پاسخ به تنش کم‌آبی بوم‌جور‌های دم‌شیر بر پایۀ شاخص‌های تحمل تنش، عملکرد مادۀ خشک و اسانس

Abstract

به‌منظور ارزیابی عملکرد بوم‌جور (اکوتیپ)­های گیاه دارویی دم­شیر با نام علمی <em>Leonurus</em> <em>cardiac </em>L. در شرایط تنش کم­آبی، آزمایشی به‌صورت طرح کرت­های خردشده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سه سطح آبیاری شامل یک‌سوم، دوسوم و 100 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان عامل اصلی و چهار بوم‌جور گیاه دارویی دم­شیر شامل بوم‌جور‌های کرمان، طالقان، سراب و خوانسار به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. در این بررسی تأثیر تنش کم­آبی بر عملکرد مادۀ خشک، درصد و عملکرد اسانس بررسی و ارزیابی شاخص­های تنش شامل حساسیت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، بهره­وری متوسط (MP)، تحمل تنش (STI)، میانگین هندسی بهره­وری (GMP) و میانگین هارمونیک (HM) بر پایۀ عملکرد پیکرۀ رویشی خشک در شرایط مختلف تنش محاسبه شد. نتایج نشان داد، تنش کم­آبی تأثیر معنی­داری روی عملکرد مادۀ خشک و درصد و عملکرد اسانس داشت. ­همچنین شاخص­های GMP، HM و MP شاخص­های مناسب­تری در شناسایی بوم‌جور­های متحمل به خشکی در گیاه دارویی دم­شیر بودند. بر پایۀ شاخص‌های تحمل تنش، بوم‌جور خوانسار به‌عنوان بوم‌جور متحمل به خشکی نسبت به دیگر بوم‌جور­ها در شرایط تنش ملایم و شدید شناسایی شد که بیشترین میزان مادۀ خشک و درصد و عملکرد اسانس نیز بود. بوم‌جور سراب در میان بوم‌جور­های مورد بررسی، با داشتن میزان مادۀ خشک و عملکرد اسانس پائین با وجود درصد اسانس بالا، به‌عنوان بوم‌جور حساس شناخته شد.