بررسی تیمارهای مختلف ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی بر میزان عنصرهای غذایی و آلکالوئیدهای گیاه شاه‌تره (Fumaria vaillantii)

Abstract

شاه‌تره گیاهی یک‌ساله و علفی است، از جمله مواد مؤثرۀ آن آلکالوئیدهای مهمی مانند فومارین و سیناکتین، مواد رزینی و موسیلاژ است. قسمت مورد استفادة کل اندام هوایی آن است. ورمی­کمپوست یک کود آلی شامل آنزیم­ها، باکتری­ها و بقایای گیاهی و کود حیوانی است. این آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار در گلدان‌های با وزن 4 کیلوگرم در گلخانه صورت گرفت. تیمارها شامل شاهد (بدون کود)، ورمی‌کمپوست 5 درصد، ورمی‌کمپوست 15 درصد، ورمی‌کمپوست 30 درصد، تیمار کود شیمیایی با غلظت N:P:K, 20:20:20)) درصد بودند، پس از به گل رفتن 50 درصد از گیاهان اندازه‌گیری آلکالوئید توسط دستگاه HPLC با استفاده از استاندارد داخلی نوسکاپین و استاندارد خارجی فوماریک اسید صورت گرفت و نتایج گویای تأثیر ورمی‌کمپوست بر میزان آلکالوئید گیاه شاه‌تره بود. که تیمار ورمی‌کمپوست 30 درصد بیشترین میزان و تیمار شاهد حاوی کمترین میزان آلکالوئید بود. عنصرهای غذایی اندازه‌گیری‌شده شامل عنصرهای پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، کم‌مصرف (آهن و روی) بودند، میزان همۀ عنصرهای غذایی گیاهی مورد آزمایش اختلاف معنی‌دار نسبت به تیمار شاهد داشتند و نتایج نشان‌دهندۀ تأثیر مثبت و بیشتر تیمار ورمی­کمپوست نسبت به تیمار کود شیمیایی بر همۀ ویژگی‌های اندازه‌گیری‌شده در این آزمایش بود. استفاده از نهاده‌های کشاورزی به‌ویژه کودهای آلی و شیمیایی تأثیر مطلوبی بر عملکرد و متابولیت‌های ثانویۀ گیاه دارویی شاه‌تره داشت.