بررسی تأثیر تنش آبی شدید بر برخی ویژگی‌های دانهال‌های مرکبات

Abstract

با توجه به پرورش مرکبات در اقلیم‌های گرمسیری و نیمه­گرمسیری که اغلب در معرض خشکی‌ قرار می‌گیرند پژوهشی برای بررسی پاسخ برخی از پایه‌های بذری مرکبات به خشکی، به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار و دو دانهال در هر واحد آزمایشی در شرایط گلخانه انجام ‌شد. عامل اول شامل پنج پایۀ مختلف مرکبات و عامل دوم تیمار‌های آبیاری شامل آبیاری بهینه (حفظ رطوبت بستر در حد ظرفیت گلدانی) و تنش شدید (قطع آبیاری به مدت شش هفته) بودند. نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی، ترکیب‌های بیوشیمیایی شامل پرولین، قند محلول، مالون‌دی‌آلدئید و کاروتنوئید در بیشتر پایه‌ها افزایش و میزان سبزینۀ (کلروفیل) a، b و کل کاهش یافت. همچنین در شرایط خشکی بیشترین تجمع پرولین در بکرایی، بیشترین میزان قند محلول در نارنج و کمترین میزان تجمع پرولین و قند محلول در پایۀ‌ لیموترش مکزیکی (مکزیکن لایم) مشاهده شد. اثر متقابل تیمارهای آبیاری و پایه بر میزان تجمع مالون‌دی‌آلدئید معنی‌دار نشد. میزان کاهش سبزینۀ a، سبزینۀ b و کل در راف‌لمون بیشتر از دیگر پایه‌ها و میزان کاهش سبزینۀ a در نارنج و سبزینۀ b و کل در ماکروفیلا کمتر بود. همچنین میزان افزایش کاروتنوئید در نارنج بیشتر و در لیموترش مکزیکی کمتر بود. لذا می‌توان گفت نارنج با افزایش قندهای محلول و کاروتنوئید به خشکی واکنش نشان ‌داده و تحمل بیشتری نسبت به دیگر پایه‌ها دارد.