بررسی رشد و گلدهی برخی نمونه‌های بید‌مشک (Salix aegyptiaca L.) در شرایط آب‌ و ‌هوایی استان کردستان

Abstract

در این پژوهش، ویژگی­های رشد و گلدهی ده نمونۀ بانک ژنی (اکسسشن) بید­مشک (<em>Salix aegyptiaca </em>L.) موجود در کلکسیون ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی کردستان در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. نتایج تجزیۀ واریانس داده­ها نشان داد، بین ویژگی­های ارتفاع درخت، قطر یقه، طول شاتون، نسبت طول به عرض شاتون، طول برگ، عرض برگ، نسبت طول به عرض برگ، سطح برگ و طول دمبرگ اختلاف معنی‌داری (01/0 <em>P</em>≤) وجود داشت. ویژگی­های زاویۀ شاخۀ اصلی با فرعی، طول شاخۀ یک‌ساله، طول در عرض شاتون نیز اختلاف معنی‌داری (05/0 <em>P</em>≤) با هم داشتند. مقایسۀ میانگین ویژگی­ها نیز گویای تفاوت معنی­دار بین اکسشن­ها بود. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین سطح برگ با ویژگی­های مرتبط با گلدهی (طول شاتون، عرض شاتون، وزن تر و خشک شاتون) همبستگی مثبت و معنی­داری و بین ارتفاع درخت و ویژگی­های طول و وزن تر شاتون همبستگی منفی و معنی­داری وجود داشت. تجزیۀ خوشه‎ای صفات مورد بررسی، نمونه­های بیدمشک مورد بررسی را در سه خوشه گروه­بندی کرد. برای تعیین نمونه‎های برتر از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. بر پایۀ دو مؤلفۀ اول و دوم که درمجموع حدود 70 درصد از تنوع را توجیه کردند، نمودار دو بعدی (بای پلات) ترسیم و مشخص شد که نمونه‎های K2، K3 و K6 نسبت به نمونه‎های دیگر برتری محسوسی داشته و می‌توان با توجه به ویژگی‌های برتر آن­ها افزون بر کاشت در فضای سبز برای اصلاح ژنتیکی بیدمشک نیز استفاده شوند.