مطالعۀ ژنتیکی موسیر ایرانی (Allium hirtifolium Boiss.) با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی‏

Abstract

در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 21 تودۀ موسیر (<em>Allium hirtifolium</em> Boiss.) وحشی ایران از مناطق جنوب، جنوب غرب، غرب و مرکز ایران با استفاده از صفات مورفولوژیکی و نشانگرهای AFLP ارزیابی شد. نتایج نشان داد تودۀ خوانسار دارای بیشترین عرض برگ (42/5 سانتی‏متر)، میانگین تعداد برگ در بوته (41/5)، قطر سوخ (84/10 سانتی‏متر)، ارتفاع سوخ (95/4 سانتی‏متر) و وزن متوسط سوخ (5/122گرم) بود و بنابراین، تودۀ مناسبی برای اهلی‏سازی و کشت است. بر‏اساس تجزیۀ کلاستر توده‏های مطالعه‏شده از نظر صفات مورفولوژیکی در سه گروه قرار گرفتند که تا حد زیادی بر‏اساس نزدیکی و دوری جغرافیایی بود. در بررسی مولکولی توسط نشانگرهای AFLP از چهار ترکیب آغازگری <em>EcoRI</em> و <em>MseI</em> دارای سه نوکلئوتید انتخابی استفاده شد. در آنالیز مولکولی، 376 نشانگر حاصل شد که 204 نشانگر (28/53‏ درصد) چند‏شکلی نشان دادند. بر‏اساس دندروگرام حاصل از داده‏های مولکولی، توده‏های موسیر بومی ایران در حد تشابه 70‏ درصد در پنج گروه قرار گرفتند که مطابقت زیادی با پراکنش جغرافیایی آن‏ها نشان ‏داد. همچنین تودۀ کازرون از منطقۀ گرم‏تر جنوبی با توده‏های شمالی‏تر که از مناطق سردتر بوند تفاوت‏های ژنتیکی بارزتری داشت. نتایج نشان داد تکنیک AFLP ابزار مناسبی در ارزیابی تنوع ژنتیکی توده‏های موسیر ایرانی است.