بررسی الگوی بیان ژن‌های AsFT و gaLFY در فرایند تکامل زایشی در اندام‌های مختلف برخی از همگروه‌های سیر ایرانی (Allium sativum L.)

Abstract

درک درست از الگوی بیان ژن­های کنترل‌کنندۀ گلدهی در نژادگان (ژنوتیپ)‌های زایای سیر، روند برنامه­های اصلاحی آن را بهبود می­بخشد. بدین منظور الگوی بیان ژن‌های <em> </em><em>AsFT 1,2,4</em> و <em>gaLFY</em> در اندام­های رویشی و زایشی سه همگروه گل‌ده، نیمه گل‌ده و غیر گل‌ده سیر ایرانی بررسی شد. بیشترین بیان نسبی <em>gaLFY</em> هشت هفته پس از کشت در مریستم هر سه همگروه مشاهده شد و بیان آن در نوع گل‌ده 20 برابر غیر گل‌ده بود. بیان <em>gaLFY</em> همچنین در گل­آذین همگروه گل‌ده نسبت به شاهد (مرحلۀ 8 برگی سیر غیر گل‌ده) افزایش یافت. <em>AsFT4</em> در سوخ همۀ همگروه‌ها و <em>AsFT1</em> در مقادیر بسیار کم در گل‌آذین و گل همگروه گل‌ده بیان شدند. بیشترین بیان نسبی <em>AsFT2</em> 12 هفته پس از کشت در برگ هر سه همگروه مشاهده شد و در همگروه گل‌ده 2/3 برابر بیشتر از غیر گل‌ده بود. بیان <em>AsFT2</em> تنها در مریستم همگروه گل‌ده و نیمه گل‌ده مشاهده شد. درمجموع به نظر می­رسد <em>gaLFY</em> یک ژن محرک زمان گلدهی و هویت مریستم گل و <em>AsFT2</em> یک ژن محرک زمان گلدهی در همگروه گل‌ده هستند. میزان پایین بیان این دو ژن در همگروه نیمه گل‌ده و غیر گل‌ده منجر به القا گلدهی می­شود، اما از تشکیل کامل ساقۀ گل‌دهنده جلوگیری می­کند. به‌طوری‌که در سیر غیر گل‌ده ساقۀ گل‌دهنده تشکیل نشده و در سیر نیمه‌گل‌ده ساقۀ گل‌دهندۀ بسیار کوتاه در میان‌برگ‌ها تشکیل می‌شود.