واکنش تابعی حشرات کامل نر و مادۀ کفشدوزکHippodamiavariegataGoeze(Col.: Coccinellidae) روی شتة سبز هلو

Abstract

واکنش تابعی به­دلیل توصیف نرخ شکار یک شکارگر در تراکم­های مختلف شکار و تعیین کارایی شکارگر در تنظیم جمعیت شکار حائز اهمیت است. کفشدوزک <em>Hippodamiavariegata</em>یکی از شکارگران مهم شته‌ها در ایران است که در این پژوهش واکنش تابعی حشرات کامل نر و مادۀ آن روی تراکم‌های مختلف شتة سبز هلو در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1± 25 درجة سلسیوس، رطوبت 10±70 درصد و دورة نوری 16:8 L:D) در گیاه کلزا ((<em>Brassica napus</em> L. رقم RGS003 مطالعه شد. به این منظور و برای افزایش دقت از پورة هم‌سن شته در آزمایش‌ها استفاده شد. آزمایش‌ها درون ظروف پتری و روی برگ کلزا به مدت 24 ساعت با 15 تا 20 تکرار انجام شد. براساس آزمایش‌های مقدماتی برای حشرات کامل ماده 2، 4، 8، 16، 32، 64، 80، 128 و برای حشرات کامل نر 2، 4، 8، 16، 32، 45، 70 شته در نظر گرفته شد. واکنش تابعی کفشدوزک‌های نر و ماده با مدل نوع دوم مطابقت داشت. برای تعیین پارامترهای قدرت جست‌و‌جوگری (<em>a</em>) و زمان دستیابی (<em>T_h</em>) از معادلة راجرز استفاده شد. مقادیر قدرت جست‌و‌جوگری و زمان دستیابی به­ترتیب برای حشرات کامل نر 167/0 بر ساعت و 333/0 ساعت و حشرات کامل ماده 135/0 بر ساعت و 193/0 ساعت به‌دست آمد. با مقایسة واکنش تابعی حشرات کامل نر و ماده با استفاده از معادله ترکیبی، مشاهده شد که تفاوت معنی­داری در میزان نرخ حمله وجود ندارد، اما تفاوت معنی­داری در مقدار زمان دستیابی آن‌ها مشاهده شد. بنابراین، می­توان پیشگویی کرد که توانایی کفشدوزک‌های ماده در کنترل شتة سبز هلو بیشتر از نرها است.