ارزیابی جوانه‏ زنی برخی از ژنوتیپ‏های کلزا در واکنش به پتانسیل آب با استفاده از مدل هیدروتایم

Abstract

<strong>شناسایی ارقام متحمل به خشکی از نظر تولید محصول در مناطق خشک و نیمه‌خشک اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، این آزمایش در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی به‌صورت فاکتوریل با 20 ژنوتیپ کلزا و 5 سطح پتانسیل آب 0، 15/0-، 3/0-، 5/0- و 8/0- مگاپاسکال در 4 تکـرار درآزمایشگاه تکنولوژی بذر پردیس ابوریحان در سال1394-1395 اجرا شد. جوانه‏زنی بذر ژنوتیپ‏های مختلف به‏صورت روزانه دوبار در هر پتانسیل آب و دمای 20 درجه سانتی‌گراد ثبت شد. سپس مدل‏ هیدروتایم به داده‏های جوانه‏زنی برازش داده شد. نتایج حاصل از پارامترهای مدل هیدروتایم برای هریک از ژنوتیپ‌ها نتایج نشان داد که لاین کرج1 و رقم اپرا به‌ترتیب با 23/1- و 2/1- مگاپاسکال کم‌ترین مقدار پتانسیل پایه و متحمل‌ترین ژنوتیپ‏ها به خشکی بودند. لاین 203 و رقم لیکورد به‌ترتیب 27/0- و 22/0- بیش‏ترین مقدار پتانسیل پایه و حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها به خشکی بودند. کم‌ترین ضریب هیدروتایم مربوط به ارقام زرفام و طلایه با 67/22 و73/23 مگاپاسکال بر ساعت و بیش‌ترین مقدار این ضریب مربوط به لاین‏ 389 و رقم اپرا به‏ترتیب با 93/50 و07/48 مگاپاسکال بر ساعت بود. پتانسیل پایه با حدود 95 درصد بیش‌ترین توارث‌پذیری را داشت. با استفاده از مدل هیدروتایم ژنوتیپ‏های متحمل به خشکی شناسایی شد. همچنین، بررسی تنوع ژنتیکی و فنوتیپی و توارث‌پذیری پارامترهای مدل نشان داد تنوع مناسبی در مقاومت ژنوتیپ‏های مختلف به سطوح خشکی وجود داشت که از این تنوع می‏توان برای اصلاح ارقام جدید کلزا متحمل به خشکی استفاده کرد.</strong>