کمّی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه دارویی مرزه به دما و پتانسیل‏ آب با استفاده از مدل‏های رگرسیون غیرخطی

Abstract

<strong>این تحقیق به‌منظور کمّی‏سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه دارویی مرزه (<em>hortensis</em> L. <em>Satureja</em>) نسبت به دما و پتانسیل آب انجام گرفت. بدین­منظور، جوانه‌زنی این گیاه تحت تأثیر تیمار‏های دمایی (12، 15، 20، 25، 30، 35، 37 و 40 درجۀ سانتی‌گراد) و پتانسیل‏های آب (صفر، 1/0-، 3/0-، 5/0- و 7/0- مگاپاسکال) در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1392 بررسی شد. نتایج نشان داد تأثیر دما، پتانسیل آب و اثر متقابل آنها بر حداکثر درصد جوانه‌زنی، سرعت در 50 درصد جوانه‌زنی و زمان رسیدن به 10، 50 و 90 درصد جوانه‌زنی معنادار بود. همچنین با کاهش پتانسیل آب، درصد و سرعت جوانه‌زنی کاهش یافت. با افزایش دما تا دمای 25 درجۀ سانتی‌گراد درصد و سرعت جوانه‌زنی افزایش و پس از آن کاهش یافت. با ارزیابی سه مدل رگرسیون غیر‏خطی شامل مدل دو‏تکه‏ای، دندان‌مانند و بتا، مدل بتا به عنوان مدل برتر انتخاب و دماهای پایه، مطلوب و سقف به ترتیب 56/7، 98/23 و 40 درجۀ سانتی‌گراد و زمان بیولوژیک جوانه‌زنی در پتانسیل صفر (تیمار شاهد) 17/91 ساعت برآورد شد. دماهای کاردینال جوانه‌زنی به‌طور معنادار تحت تأثیر پتانسیل آب قرار نگرفت، اما زمان بیولوژیک جوانه‌زنی به ازای کاهش یک مگاپاسکال پتانسیل آب، 64/17 ساعت افزایش یافت. </strong><br /><strong> </strong>