بررسی تطبیقی قلمرو کیفری در تخلفات رانندگی در نظام حقوقی ایران و رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر

Abstract

قلمرو کیفری به‌عنوان یکی از دستاوردهای مهم حقوق بشر نوین و ابتکار دیوان اروپایی حقوق بشر است و از عناصر مهم اعمال مادۀ 6 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به‌شمار می‌رود. نتیجۀ مهم شناخت قلمرو کیفری و معیارهای شناسایی آن این است که تخلفات انضباطی و اداری الزاماً غیرکیفری و خارج از حمایت مادۀ 6 کنوانسیون یادشده نیستند، بلکه برخی از این ضمانت اجراها با اینکه به‌ظاهر فاقد صبغۀ جزایی به‌نظر می‌رسند، از نظر دیوانْ دارای وصف کیفری هستند. ازجملۀ این ضمانت اجراها که در آرای دیوان اروپایی حقوق بشر به آن پرداخته شده، ضمانت اجرای ضبط و ابطال گواهینامۀ رانندگی است. در نظام حقوقی ایران، این ضمانت اجرا در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389ش در قبال ارتکاب تخلفات رانندگی پرخطر، پس از انباشت نمرات منفی پیش‌بینی شده است. موضوع اصلی این پژوهش، مقایسۀ قلمرو کیفری تخلفات رانندگی در نظام حقوقی ایران و رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر می‌باشد. برای بررسی این موضوع، نخست به توصیف و تحلیل مفهوم قلمرو کیفری و معیارهای آن، سپس ضمانت اجرای این‌گونه تخلفات و درنهایت به تشریفات رسیدگی به تخلفات خواهیم پرداخت.