تحلیل نظری مقایسه‌ای کسب‌و‌کار کارآفرینانه و غیرکارآفرینانه در اقتصاداسلامی

Abstract

کارآفرینی به‌عنوان شیوه‌ی شناسایی فرصت‌های جدید، تخصیص منابع مورد نیاز برای تعقیب آن فرصت‌ها با پذیرش نااطمینانی و ایجاد یک سازمان برای اداره‌ی آن منابع شناخته می‌شود. این مقاله با بازکاوی رویکرد آموزه‌های دینی در اقتصاد اسلامی نشان می‌دهد که کارآفرینی و لوازم و مقدمات آن از دیدگاه سودمندی اقتصادی برای خود، دیگران و اجتماع و به‌عنوان عاملی در جهت رشد و شکوفایی جامعه تأیید می‌شود. این سودمندی با نوآوری و انجام کار توأم با بهره‌وری و یا ایجاد موقعیت‌های کاری جدید در جامعه‌ی اسلامی به‌دست می‌آید. بنابراین اقتصاد اسلامی به‌طور عمیق کسب‌و‌کار کارآفرینانه که درنهایت حاصل‌جمع مثبت است را تأیید و تشویق می‌کند، و هم‌زمان کسب‌وکارهای غیرکارآفرینانه که حاصل‌جمع صفر یا نامثبت‌اند را مردود می‌شمارند. قمار، غرر و رهان از مصادیق این کسب‌و‌کارهای غیرکارآفرینانه و حاصل‌جمع نامثبت هستند. بر این اساس، اقتصاد اسلامی با تشویق و تقویت کسب‌وکارهای کارآفرینانه از یک‌سو و هم‌زمان مردود شمردن کسب‌وکارهای غیرکارآفرینانه قویاً می‌تواند جهت‌گیری فعالان اقتصادی را به‌سمت فعالیت‌های حاصل‌جمع مثبت هدایت کند، که تضمین‌کننده‌ی شکوفایی اقتصادی است. درنهایت، اقتصاد اسلامی پذیرش نااطمینانی در فعالیت‌های حاصل‌جمع مثبت و کارآفرینانه را تأیید و پذیرش نااطمینانی در فعالیت‌های غیرکارآفرینانه و حاصل‌جمع صفر را رد می‌‌کند.