مدلی برای تعیین تراکم ساختمانی مطلوب محله با تأکید بر عوامل فرهنگی (مطالعه موردی: محله‌های ایران و تختی ـ منطقه 12 تهران)

Abstract

باز‌ـ‌تعریف تراکم ساختمانی در بافت‌های درونی که فرایند نوسازی را تجربه می‌کنند، به گونه‌ای است که نادیده انگاشتن عوامل فرهنگی در آن مشهود است. از بین رفتن حرائم خصوصی، ایجاد اشراف، تخریب حرائم ارتفاعی و عملکردی ابنیه و محوطه‌های تاریخی (به عنوان نمادهای فرهنگ در کالبد شهر)، زدودن حیات واقعه‌ای از اجتماعات محلی و... نمودی است از عدم وجود مدلی کارآمد برای تدوین تراکم ساختمانی که عوامل فرهنگی را به عنوان اصول پایه‌ای خود مد نظر قرار دهد. نوشتار حاضر با هدف تدوین مدل تعیین تراکم ساختمانی با تکیه بر ابعاد فرهنگی، سعی دارد تا با پیوند دو مفهوم فرهنگ و تراکم ساختمانی تعریفی برای باز‌ـ‌حضور فرهنگ در شهرهای معاصر و علی‌الخصوص بافت‌های درونی فراهم آورد. از این رهیافت، پژوهش کمی حاضر، با روش تحلیلی به تبیین ارتباط بین فرهنگ و تراکم ساختمانی در سه بعد "کمی"، "کمی ـ کیفی" و "کیفی" در دو محله از شهر تهران می پردازد. با رتبه‌بندی بلوک‌ها از نظر قابلیت متراکم‌سازی و ایجاد لفافه‌های تحدید کننده‌ی فضایی و معرفی "تراکم ادراک شده" در قالب پیوند فرهنگ و تراکم ساختمانی، مدلی برای تعیین تراکم ساختمانی مطلوب ارائه می شود که چهار اصل اساسی، شامل ورودی، هدف، محدودیت و خروجی را مد نظر قرار می دهد.