بررسی تأثیرات نقاشی ساسانی بر دیوارنگاره‌های سغدی

Abstract

این مقاله با توجه به آثار مکتوب و تصویری باقی‌مانده از هنر ساسانی و سغدی که در زمان امپراتوری ساسانی در دوره‌هایی زیرمجموعه این پادشاهی بوده است ـ به ‌‌بررسی تأثیرات‌ هنر ‌ساسانی بر دیوارنگاره‌های سغدی می‌پردازد؛ جامعه‌ آماری مورد بررسی 3 نمونه از نقش -برجسته‌ها و نقاشی‌ دیواری‌های ساسانی و 6 نمونه از نقاشی‌ دیواری‌های سغدی می باشد. روش‌تحقیق، توصیف و تحلیل نگاره‌ها‌ست و هدف بازشناسی تأثیرات‌ نگاره‌های ساسانی بر دیوارنگاره‌های سغدی است، زیرا به اعتقاد بسیاری پژوهشگران نقاشی سغدی عامل انتقال ویژگی‌های نگاره‌های ساسانی به نگارگری ایران پس از اسلام می‌باشد و نتیجه حاصل از آن نشان‌ می‌دهد علی‌رغم موقعیت درخشان سغد، همواره تأثیرات هنری ‌‌ساسانی در نقاشی سغدی تأثیر گذار بوده ‌است، بیشتر تأثیرگذاری نگاره‌های ساسانی برنگاره‌های سغدی در ویژگی‌های‌‌ صوری نگاره‌ها از نظر فضای‌ تصویری، استفاده از رنگ‌های ‌‌تخت و درخشان، و نادیده گرفتن توالی زمانی و ابعاد مکانی و رویکرد به شیوه خطی می‌باشد، لیکن نقاشی سغدی از اصالت خاص خود بهره‌مند است و بنا به ‌خاستگاه فرهنگی خویش همواره سعی درحفظ ارزش‌های فرهنگی و هنری خود می نمودند. سغدیان در نقاشی های خود نه تنها از ساسانیان بلکه از فرهنگ های تصویری دیگر سرزمین ها مانند خوارزم، هند و یونان نیز تأثیر گرفته اند.