تعیین و پهنه‌بندی نرخ ممان لرزه‌ای ژئودزی: مطالعه خاص شبکه سراسری ژئودینامیک ایران

Abstract

نرخ ممان لرزه‌ای، کمیتی است که بیانگر میزان تجمع پتانسیل زلزله در یک منطقه می‌باشد. این کمیت از طریق داده‌های لرزه‌نگاری و زمین‌شناسی قابل تعیین است هم چنین با استفاده از داده‌های ژئودزی ماهواره‌ای و میدان‌های جابجایی دقیق حاصل از آن و از طریق تنسور استرین نیز قابل محاسبه می‌باشد. طبق فرمولKostrov ، تنسور استرین و تنسور ممان با یکدیگر متناسب بوده از این طریق می توان نرخ ممان لرزه‌ای را تعیین نمود. کمیت فوق در دهه نود با چندین روش از جمله روشWard برای آمریکا و اروپا تعیین شده است ولی برای ایران به دلیل عدم وجود داده‌های ژئودزی و شبکه‌های ژئودینامیک مناسب تا کنون مورد توجه نبوده است. با گسترش شبکه ژئودینامیک ایران توسط سازمان نقشه برداری کشور برای اولین بار این کمیت از طریق تنسور استرین برای داده‌های شبکه ژئودینامیک ایران در این تحقیق محاسبه و تعیین شده است. طبق نتایج این تحقیق، پهنه‌های جنوب‌شرقی ایران و البرز مرکزی دارای نرخ ممان لرزه‌ای بزرگتری نسبت به بقیه پهنه‌ها می‌باشند. نرخ ممان در واحد سطح برای پهنه‌های جنوب‌شرقی ایران و البرز مرکزی به ترتیب برابر با 1015 7659/5 و 1015 0147/2 در واحد] [ Nm-1 yr-1 می‌باشد، در حالی که این کمیت برای پهنه شمال شرقی دارای کمترین مقدار و برابر با ] [Nm-1 yr-11015 0832/1 است. در واقع می‌توان گفت میزان تجمع پتانسیل زلزله در مناطق جنوب‌شرقی ایران و البرز مرکزی بیشتر از سایر مناطق کشور می باشد.