بررسی و تحلیل پدیدۀ‌ دوزبانگی در شعر معاصر عربی (مطالعة موردپژوهانه: دیوان"شوقیات" أحمد شوقی)

Abstract

دوزبانگی، شاخه‌ای از جامعه‌شناسی زبان است که افراد با رمزبندیهای زبانی مختلف آن را در روابط خویش به‌کار می‌گیرند. این اصطلاح نخستین بار توسط زبان‌شناس آلمانی" کارول‌کرومباخر" و « ویلیام مارسیه» فرانسوی مطرح شده است. در پرتو تاثیر مستقیم مسئله دوزبانگی بر توان آفرینش یک ادیب و اهمیت آن در انتقال مفهوم به‌ مخاطب، پژوهش حاضر می‌کوشد با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس مطالعات کیفی، این عنصر فراگیر در شعر معاصر عربی را با تکیه بر شعر شاعر معاصر مصر "احمد شوقی" مورد بررسی و واکاوی کنند. دستاوردهای پژوهشگران بیانگر آن است که دو یا چند زبانگی شوقی سبب کاهش اعتماد به‌نفس فردی و اجتماعی وی شده و وابستگی او را به‌فرهنگ و هویت عربی کاهش داده است. افزون بر آن، این پدیده، ناکارامدی در واژه سازی، عدم کاربست متجانس‌ها و مترادف‌ها، لغزش‌های زبانی و عروضی را برای وی به‌دنبال داشته است. دیگر اینکه می‌توان استباط کرد که دوزبانگی از مانایی و پویایی زبان شوقی کاسته و خلاقیّت ادبی و هنری او را به‌اندازة چشمگیری کاهش داده است.