تقاضا برای گاز طبیعی در بخش خانگی در منطقه 7 ایران (با ملاحظه قانون هدفمندی یارانه‌ها)

Abstract

افزایش قابل توجه سهم گاز طبیعی در سبد انرژی و روند رو به رشد آن در بخش خانگی از یک سو و پایان پذیر بودن ذخایر گاز طبیعی به عنوان یک منبع تجدید نا­پذیر از سوی دیگر، ضرورت مصرف بهینه گاز طبیعی را بیش از پیش محسوس می­نماید. در همین راستا قانون هدفمند کردن یارانه­ها از 28 آذر سال 1389 به اجرا گذاشته شد. بر این اساس­، دولت تلاش نمود تا قیمت حامل­های انرژی (از جمله گاز طبیعی) را به تدریج به قیمت واقعی آن ارتقا دهد و برای جبران هزینه ایجاد شده بر اقشار آسیب پذیر جامعه، یارانه­ای را به صورت ماهانه به آن­ها اعطا نماید. پرسش اساسی این پژوهش آن است که " آیا هدفمند کردن یارانه­ها باعث صرفه جویی در مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی شده است یا خیر؟". برای این منظور، ابتدا تابع تقاضای مصرف گاز طبیعی خانوارها در منطقه 7 کشور (شامل استان کردستان، همدان، کرمانشاه، لرستان، مرکزی و ایلام) در بازه زمانی 1392-­­1385­، با استفاده از داده­های فصلی و با استفاده از روش FMOLS تخمین و کشش قیمتی­، درآمدی و متقاطع تقاضای گاز طبیعی آن محاسبه گردید. سپس عملکرد دولت در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه­ها بر مصرف گاز طبیعی بخش خانگی در منطقه 7 کشور مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می­دهد که عکس­العمل مصرف­کنندگان در نتیجه افزایش قیمت گاز طبیعی چندان محسوس نیست و هدفمند کردن یارانه­ها به تدریج تأثیر خود را در کاهش مصرف گاز طبیعی خانگی در استان­های منطقه 7 کشور از دست داده است.