بازنمایی واقعیت در سلجوقنامۀ ظهیرالدّین نیشابوری: از داستانپردازی تا گفتمانسازی
(ندگان)پدیدآور
نعیمی, شیرزادیعقوبی جنبه سرایی, پارسانوع مدرک
Textمقاله پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
بسیاری از راویان تاریخهای کلاسیک فارسی سعی میکنند به صورت خودافشایی یا غیرمستقیم، عینیتگرایی یا بیطرفی خود را با مخاطب در میان بگذارند؛ از میان این مورخان، «مؤلفـ راویِ» سلجوقنامه با وجود سالها خدمت در دربار و معلمی دو تن از شاهان سلجوقی، آشکارا در درون متن چنین ادعایی نمیکند، ولی با ارجاع به نشانگان متنی میتوان به شکلهایی از تکاپوی غیرمستقیم وی دست یافت که سعی میکند روایت خود را درست، دقیق و خالی از موضعگیری بنمایاند تا ضمن جلب اعتماد مخاطب، واقعیتها را به شکلی ویژه تولید کند یا رواج دهد. این نوشتار انواع گفتمانسازی و مداخلۀ آگاهانه یا ناآگاهانۀ مولف-راوی سلجوقنامه را در برساختن واقعیت یا واقعیتهای تاریخی آل سلجوق، با استناد به تمایز نهفته در دو اصطلاح روایتشناختی «داستان» و «گفتمان» و نیز با تکیه بر انواع گفتمان در صورتبندی ژپ لینت ولت طبقهبندی و تحلیل کردهاست. نتیجه نشان میدهد که مؤلفـ راوی دانسته یا نادانسته در قالب انواع گفتمان وجهی، توضیحی، انتزاعی، عاطفی و ارزیابیکننده با فروعات آنها، سطوحی از واقعیت را به نفع یا علیه کسانی سوق داده یا تثبیت کردهاست که پیامد آن، مشروعیتبخشی به برخی رخدادها و اشخاص یا مشروعیتزدایی از آنهاست.
کلید واژگان
روایت تاریخیسلجوقیان
سلجوقنامه
واقعیت
عینیتگرایی
داستان
گفتمان
شماره نشریه
1تاریخ نشر
2019-04-211398-02-01
ناشر
دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهرانTehran University, Faculty of Literature & Humanities
سازمان پدید آورنده
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستاندانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان
شاپا
2382-98502676-7627




