تحلیل گفتمان نظامی در منظومۀ خسرو و شیرین از منظر آمریّت گوینده

Abstract

نظامی گنجوی قصه‌گو و سراینده‌ای تواناست که با استفادۀ مناسب و بجا از ساختارهای زبانی، جهان داستان و جهان تک‌تک قهرمانان را آن گونه که می‌خواهد و بر وفق هدفی که دنبال می‌کند، شکل می‌دهد. نظامی چگونه موفق می‌شود با آمریّت و اتوریته، صدای خود را در داستان ایجاد کند، روال داستان را بر وفق هدف خود شکل دهد و خواننده را با خود همراه سازد؟ در این مقاله، به بررسی روش‌های نظامی در کنترل روال روایت می‌پردازیم. تحلیل گفتمان نظامی در منظومۀ <em>خسرو و شیرین</em> و بررسی کارکرد بینافردی و ذهنی زبان نشان می‌دهد که نظامی شگردهای مختلفی چون مدالیته (بیان حالت)، تعدّی، عمل گفتار، تغییر زاویۀ دید و کانون‌سازی را برای تثبیت آمریّت خود و هدایت روال روایت هوشمندانه به‌کار می‌گیرد و به سبکی رنگین و مؤثر دست پیدا می‌کند.