خوانش شالوده‌‌شکن قصیده‌‌ای از خاقانی

Abstract

در این مقاله، پس از اشاره‌ای مقدماتی و اجمالی به مفهوم شالوده‌شکنی و طرح خلاصه‌ای از اندیشه‌های فلسفی، زبان‌شناسیک و ادبی دریدا، رهیافت شالوده‌شکنی با اشاره به خوانش او از دو متن ادبی غربی بررسی گردیده و در پایان، یکی از قصاید معروف خاقانی یعنی چکامۀ «در معارضۀ شیخ‌الشیوخ بغداد» براساس نظریه‌ها و رویکرد و رهیافت دریدا، شالوده‌شکنی گردیده‌است و نشان داده شده‌ که خوانشی عمیق و شالوده‌شکن، باعث سردرگمی و حیرت خواننده در فهم موضوع و درک معنا و شناخت مخاطب شعر می‌شود. این خوانش با بررسی و تحلیل تضادها، واژه‌ها، طرز بیان، مضامین، روابط بینامتنی و برخی از صنایع ادبی، معنایی خلاف ظاهر یا حتی خلاف نیت مؤلف از شعر به ‌دست داده‌است.