هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد صورت‌گرا‌یان (فرمالیست‌های) روس است. این شیوه، یکی از روش‌های برجسته‌سازی در یک اثر ادبی است، که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از ...

عبدالقاهر جرجانی از بلاغیون معروف ایرانی است که براساس نظریه‌اش، برتری یا ارزش حقیقی یک اثر ادبی را برخاسته از «نظم» موجود در آن می‌‌داند. نظم از دید او، کل ساختار یک متن را در بر می‌گیرد و سبب ایجاد انسجام لفظی و معنایی ...

یکی از مباحث مهمی که با نظریه‌پردازی یونگ، ابتدا به عرصۀ روان‌شناسی و با سیر تدریجی، وارد دنیای نقد ادبی شد، تحلیل شخصیت‌‌های داستانی آثار ادبی براساس «فرایند فردیت» است. در چهارچوب این فرایند، شخصیت داستانی در مسیر دستیابی ...

تفسیر متعارف از اشعار پروین، این است که شاعر به‌لحاظ ساختاری و محتوا، به سنت شعری گذشته وابسته‌است و ادامه‌دهندۀ راه پیشینیان است، اما فی‌المثل نگرش انسان‌دوستانه و مهربانانه به فقرا و به‌طورکلی دغدغه‌ها‌ی اجتماعی در اشعار ...

در این مقاله، پس از اشاره‌ای مقدماتی و اجمالی به مفهوم شالوده‌شکنی و طرح خلاصه‌ای از اندیشه‌های فلسفی، زبان‌شناسیک و ادبی دریدا، رهیافت شالوده‌شکنی با اشاره به خوانش او از دو متن ادبی غربی بررسی گردیده و در پایان، یکی از ...

هدف مقالۀ حاضر آن است که پس از اثبات فقدان ارزش هنری تشبیهات قریب و لزوم رفع قرابت از آن‌ها، با استناد به کتاب‌های بیان فارسی از آغاز تا امروز، موجبات ابتذال و قرابت تشبیهات را بررسی کند و تشبیهاتی از قبیل مشروط و تفضیل و ...

بخشی از زیبایی‌‌ها و ظرافت‌‌های شعر فارسی، در قالب آرایه‌‌های ادبی به ظهور رسیده‌است؛ بنابراین بررسی چندوچون پیوند پژوهش‌‌های بدیعی و تحولات شعری، ضرورتی گریزناپذیر است. آیا به‌راستی لوازم این پیوندِ دوسویه رعایت شده‌است؟ ...

در ادب فارسی، هر سراینده یا نویسندۀ توانمندی که از قرآن مایه گرفته‌است، جایگاه برتری به خود اختصاص داده‌است. شمس‌الدین محمد حافظ، به مدد بهره‌جویی از کلام خداوندی و البته دیگر هنرهای ادبی، جزو قله‌های غزل فارسی ...

اگر دیوان اشعار حافظ را بررسی کنیم، درخواهیم یافت که او آثار بیشتر شاعران دیگر را خوانده و بسیاری از اشعار خود را به‌ استقبال آنان سروده‌است. علاوه بر این، برخی از مضامین و ابیات و مصرع‌‌‌‌های شاعران پیشین و هم‌‌‌‌عصر خود ...

بهناز علی‌‌پور گسکری در مجموعه داستان بماند...به‌گونه‌ای هدفمند و تعمدی، از امکانات پسامدرنی در عنوان و محتوا و شیوۀ روایت بهرهجسته‌است. مؤلفه‌‌های پسامدرنی نظیر ساختار بازگشتی، اتصال کوتاه، چهارچوب‌‌سازی ...