تحول جهانی مبنای مسئولیت مدنی به سوی مبنای نفی ضرر

Abstract

حقوق اروپا و از جمله حقوق فرانسه فرزند حقوق رم است. در حقوق رم تقصیر به عنوان مبنا و معیار مسئولیت مدنی شمرده می شد. نظریه تقصیر از طریق حقوق رم در قانون مدنی فرانسه و از آنجا در قوانین مدنی دیگر کشورها رسوخ و قانون مسئولیت مدنی ایران نیز تحت تاثیر آن قرار گرفت. در حقوق اسلام (و به تبع آن قانون مدنی) به فرموده پیامبر (ص) لاضرر یا مبنای نفی ضرر به عنوان یک اصل پذیرفته شده و مسئولیت مدنی بر نفی ضرر بنیان گرفته است. در حقوق اروپا نیز به تدریج نارسایی نظریه تقصیر حقوقدانان و رویه قضائی را وادار کرد که به سوی مسئولیت بدون تقصیر روی آورند و به مبنای نفی ضرر نزدیک شوند. در این مقاله سیر این تحول مورد بررسی قرار گرفته است.