مسئولیت مدیران در پرتو قاعده قضاوت حرفه‌ای؛ با تأکید بر حقوق ایالت دلور امریکا

Abstract

قاعدۀ قضاوت حرفه‌ای به این پیش‌فرض اشاره دارد که مدیران شرکت‌ها مسئولیتی در برابر ضررهای ناشی از تصمیماتی که با حسن‌نیت می‌گیرند، ندارند. این قاعده مدیران را از مسئولیت مدنی و جزایی در برابر خساراتی که به سبب تصمیمات آنها به شرکت وارد شده ‌است، معاف می‌دارد؛ حتی اگر آن تصمیم‌گیری اشتباه بوده‌ است. اعمال این قاعده پس از بررسی یک دسته شرایط مقدماتی صورت می‌پذیرد و قضات در صورت وجود آن شرایط و صرف‌نظر از نتیجۀ تصمیم‌گیری و خسارات احتمالی ایجاد شده، نباید ماهیت تصمیمات مدیران را بازبینی کنند. مبنای این قاعده آن است که اگر صلاحیت ادارۀ امور شرکت به مدیران اعطا شده، لازم است آنها در برابر دعاوی احتمالی سهام‌داران در خصوص اعمال این صلاحیت حمایت شوند. درغیراین‌صورت، مدیران حرفه‌ای امکان مدیریت بهینۀ شرکت‌ها را نخواهند داشت؛ چراکه خطر پذیرش مسئولیت، مانع تصمیم‌گیری و اعمال صلاحیت می‌شود. بدین ترتیب قاعدۀ قضاوت حرفه‌ای باید به مثابه قاعده‌ای در نظر گرفته شود که در صورت عدم نقض تعهدات امانی مدیر (عدم منفعت طلبی شخصی، مراقبت و حسننیت)، قضات را از هرگونه بازبینی قضایی در خصوص تصمیمات منع کند. این امر بیانگر آن است که قاعدۀ مزبور نباید با قاعدۀ مسئولیت مدنی یکسان شمرده شود. این نوشتار به بررسی پیدایش و شرایط اعمال قاعده قضاوت حرفه‌ای در محاکم ایالت دلور آمریکا و همچنین بررسی وجود این قاعده در ایران می‌پردازد.