شناسایی ابعاد، پیامدها و عوامل تأثیرگذار بر پدیده وحدت در حفظ نظام با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (رحمت الله تعالی علیه)

Abstract

وحدت از جمله عوامل تأثیرگذار بر انسجام و تداوم یک نظام سیاسی بوده که از ابعاد مختلفی قابل واکاوی و تحلیل است. این مقاله برگرفته از پژوهشی است که به ارائه مدلی برای پدیده وحدت‌آفرینی از منظر امام خمینی (رحمت الله تعالی علیه) پرداخته است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوا بوده و نتایج آن بر اساس مدل پارادایمی نظریه برخواسته از داده طبقه‌بندی گردیده است. بر این اساس، پدیده اصلی یعنی "وحدت‌آفرینی"؛ متأثر از 20 مقوله گروه‌بندی‌شده در: شرایط علی، زمینه ای و مداخله‌گر بوده و 33 مقوله نیز به‌عنوان پیامدهای آن تعیین و در قالب الگویی تجسمی ارائه گردیده است. به‌صورت خلاصه نتایج این مطالعه نشان داده است که از دیدگاه حضرت امام خمینی، فرآیند وحدت‌آفرینی متأثر از شرایط علی ایدئولوژیک (چون قیام در راه خدا، نفی استکبارستیزی، حفظ کیان اسلام و ...) و همچنین دلایل سیاسی (چون حل معضلات کشورهای اسلامی و مصالح عمومی و ...) و سایر دلایل است. از سویی، فرایند ایجاد وحدت از طریق راهبردهایی چون پیروی از ولایت، همزیستی مسالمت‌آمیز، تأکید بر اصول مشترک و ... قابل تحقق است. هرچند که شرایطی مداخله‌گر (مانند تلاش علما و روشنفکران، بیداری و آزادی، اقدامات دشمنان و...) موجب تسهیل و یا ایجاد محدودیت برای پدیده اصلی می‌شوند. پیامدهای و نتایج ایجاد وحدت از نگاه حضرت امام در دو گروه داخلی و خارجی طبقه‌بندی شده‌اند. از مهم‌ترین پیامدهای داخلی وحدت می‌توان به استقلال، صلح، دفاع از کیان اسلام، کسب عظمت و شرافت، بقای انقلاب ... دانست و از پیامدهای خارجی نیز به برقراری آرامش در جهان، تأمین منافع جهان اسلام، شکست ابهت استکبار و .... اشاره کرد.