نقد و بررسی نظریة «بازی‌های زبانی» لودویگ ویتگنشتاین

Abstract

آیا زبان دین همان زبان عرفی است؟ نظریه‌های مختلفی مطرح شده است. در این میان ویتگنشتاین در دو بازۀ زمانی دو نظریة متفاوت را مطرح می‌کند. در دورة متقدم نظریة تصویری وعرفی زبان را می‌پذیرد. اما در دورة متأخر آن را نقد و نظریة «بازی‌های زبانی» را مطرح می‌کند؛ بدین معنا که زبان دارای کارکردها و نقش‌های متنوع است. نگارنده در این مقاله ضمن تبیین این نظریه و جایگاه آن در مباحث زبان دین، آن را نقد می‌کند و نتیجه می‌گیرد که هرچند کارکردهای زبان در حوزه‌های مختلف، متنوع است، متباین نیست، بلکه کارکرد واقع‌نمایی زبان کارکرد مشترک زبان در همة موارد است. وجود همین کارکرد مشترک موجب می‌شود فیلسوف، شاعر، هنرمند، عالم تجربی و جزآن بتوانند به نحو معناداری با یکدیگر سخن بگویند.