شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا

Abstract

تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل ساختاری به‌دنبال ارائۀ سناریوهای محتمل‌ پیش رو برای توسعۀ استان البرز در افق 1410 است. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز تحقیق با مطالعۀ سند توسعۀ آمایش سرزمینی و به روش پیمایشی (پرسش‌نامه) و مصاحبه با کارشناسان در چارچوب مدل دلفی جمع‌آوری شده است. نمونۀ آماری تحقیق، 30 نفر از کارکنان نهادهای مرتبط و پژوهشگران شهری- منطقه‌ای بوده است. برای تحلیل داده از روش تحلیل اثر متقابل متغیرهای نرم‌افزار MICMAC و برای تدوین سناریوها از نرم‌افزار Morphol استفاده ‌شده است. نتایج نشان داد «مسئلۀ منابع آبی و خشک‌سالی»، «نابودی باغات استان به دلیل گسترش بی‌رویۀ ساخت‌وساز» و مسئلۀ مربوط به «تولیدات صنعتی، افزایش آلودگی‌های محیطی و فرسودگی کارخانه‌ها در افق 1410» با 3 تکرار سناریوی فاجعه در سناریوهای تدوین‌شده و 3 تهدید جدی و اساسی برای توسعۀ استان البرز تا افق 1410 هستند؛ اما قابلیت، هم‌جواری با استان تهران و استفاده از ظرفیت‌های جمعیتی، اقتصادی و... آن، در هر ۳ سناریو به‌عنوان سناریوی مطلوب شناسایی شد. همچنین در همۀ سناریو، قابلیت‌های «صنایع بزرگ و استراتژیک» و «گردشگری استان» دارای بیشترین سناریوهای بینابین شناسایی شد و این موضوع نشان‌دهندۀ اهمیت این قابلیت‌ها در توسعۀ استان در افق طرح است.