تعیین محدوده فضایی شهر- منطقه برای کلان‌شهر تهران و نواحی پیرامونش

Abstract

چگونگی نگاه به کلان‌شهر تهران و نواحی پیرامونش از چالش‌های اخیر نظام برنامه­ریزی فضایی کشور بوده است که موجب تکوین مفاهیمی مانند مجموعه­شهری و منطقه­کلان‌شهری شده است. شناخت کلان‌شهر تهران و گسترة پیرامونش با نگرش نومنطقه­گرایی و برای دستیابی به تمرکز­زدایی و رقابت­پذیری و جهانی­شدن، کاربستِ ساختاری پویاتر را می­طلبد. پژوهش حاضر با تکیه بر تحلیلِ تطبیقی تلاش می‌کند الگوی فضایی شهر- منطقه را متناسب با سازمان فضایی ایران بهینه­سازی کرده و محدودة فضایی شهر- منطقة تهران را با بهره­گیری از تحلیل جریان­های عملکردی و تخمین فاصلة 85 نقطة شهری در محدودة 250 کیلومتری جاده­ای تهران با دو روش استقرایی و استنتاجی در نرم‌افزار GIS تعیین کند. داده­های مورد نیاز به روش کتابخانه­ای و اسنادی جمع­آوری شده­اند. یافته­های پژوهش نشان می‌دهند کلان‌شهر تهران و نواحی پیرامونش در الگوی فضایی شهر- منطقه با دو هسته و 41 شهر پیرامونی تبیین می­‌شود. این محدوده نشان‌دهندة ردپای عملکردی کلان‌شهری تهران برآمده از جریان­های روزانه و هفتگی مبتنی بر منطقِ فضایی فراتر از تقسیم‌بندی­ها و محدودیت­های کالبدی، سیاسی و اداری است. <strong> </strong>