تغییرات فصلی فعالیت اسپرماتوژنیک لوله‌های اسپرم ساز ‌ قوچ نژاد عربی خوزستان

Abstract

فعالیت تولید مثلی در اکثر گونه‌های دامی تحت تأثیر شرایط محیطی قرار داشته و بیشترین فعالیت در زمانی‌که شرایط محیطی برای بقاء نوزادان در هنگام تولد مهیا باشد، مشاهده می‌شود. مطالعه حاضربا هدف تعیین درجه تغییرات فصلی فعالیت اسپرماتوژنیک لوله‌های اسپرم ساز قوچ نژادعربی، تحت سیستم پرورشی بسته در منطقه خوزستان، با استفاده از میکروسکوپ نوری انجام گرفت. ‌ ‌در ابتدای مطالعه سی رأCس قوچ بالغ نژاد عربی با سن تقریبا یکسان بطور تصادفی انتخاب، تحت شرایط پرورشی و مدیریتی یکسان نگهداری و وزن زنده و محیط اسکروتوم بیضه آن‌ها اندازه‌گیری شد. در ابتدای هر فصل از میان قوچ‌های اخیر، چهار رأCس قوچ به طور تصادفی انتخاب، وپس از خونگیری با استفاده از روش رادیوایمنواسی میزان هورمون تستوسترون درپلاسمای آن‌ها اندازه‌گیری گردید. پس از ذبح کشتارگاهی قوچ‌های اخیر، بیضه‌های راست برداشت و وزن آن‌ها اندازه‌گیری شد. نمونه‌های بافتی از سه قسمت سری، میانی و دمی بیضه هر حیوان برداشت و در محلول تثبیت کننده بوئن قرار داده شد. جهت انجام مطالعات هیستولوژیک و مورفومتریک، پس از انجام مراحل آماده سازی نمونه‌های بافتی، مقاطع پارافینی 5 میکرومتری تهیه شده با روش هماتوکسیلین– ائوزین مورد رنگ آمیزی قرار گرفتند. نتایج حاصل با‌ ‌بهره‌گیری از آزمون توکی و نیز آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. محیط اسکروتوم و وزن بیضه درسرتاسر سال به طور معنی‌داری (05/0p<‌) تغییر یافت به طوریکه کمترین میزان آن در اوایل فصل تابستان مشاهده شد. فعالیت اسپرماتوژنیک در همه فصول سال وجود داشت. تغییرات ساختاری در سطح سلول‌های اسپرماتوژنیک و سرتولی لوله‌های اسپرم ساز بویژه طی فصل بهار مشاهده گردید. قطرلوله‌های اسپرم ساز و ارتفاع اپی تلیوم زایا طی فصول تابستان و پاییزبه تدریج افزایش نشان داد، به طوریکه بیشترین مقادیرآنها در اوایل زمستان مشاهده شد. میزان هورمون تستوسترون به طور معنی‌داری (05/0p<‌) بسته به فصل سال تغییر نشان داد، به طوریکه بالاترین سطح پلاسمایی آن در اوایل فصل زمستان و کمترین میزان آن در اوایل فصل تابستان بدست آمد. قطر لوله‌های اسپرم سازهمبستگی معنی‌داری با محیط اسکروتوم بیضه و سطح پلاسمایی هورمون تستوسترون نشان داد. نتایج بدست آمده نشان داد که فعالیت اسپرماتوژنیک لوله‌های اسپرم ساز بیضه قوچ بالغ نژاد عربی، تحت سیستم پرورشی بسته در منطقه خوزستان، به میزان زیادی بسته به فصل سال تغییر می‌کند.