بررسی کاریوتیپ و نواربندی Ag-NOR کروموزوم‌های ماهی جنگجوی سیامی (Betta splendens)

Abstract

زمینه مطالعه:‌ ‌ماهی جنگجوی سیامی در سال 1909، Betta splendens, Regan یک ماهی آب شیرین بومی مناطق جنوب شرق آسیا می‌باشد که امروزه در ایران استفاده از آن به عنوان ماهی زینتی متداول شده است.‌ ‌هدف:‌ ‌هدف از انجام این مطالعه، تعیین کاریوتیپ این ماهی به روش in vivo‌ و نوار بندی ‌Ag-NOR‌ کروموزوم‌های آن بوده است. روش کار: گسترش‌های کروموزومی به دو روش چکاندن و له کردن بر روی لام سرد از بافت‌های خونساز شامل قسمت قدامی کلیه و طحال و همچنین آبشش و بیضه تهیه و به روش رنگ‌آمیزی‌گیمسا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، جهت بررسی نوارهای ‌NOR (Nucleolus Organizing Regions)‌ از رنگ آمیزی نیترات نقره بافت‌های خونساز استفاده شد. نتایج: به طور کلی گسترش‌های کروموزومی حاصل از بافت‌های خونساز نسبت به آبشش و بیضه، نتایج بهتری را به همراه داشت. عدد کروموزومی در سلول‌های دیپلویید در این گونه ماهی 42=‌n‌2 و در سلول‌های‌هاپلویید آن 21=‌n‌ و عدد بازویی آن 68=‌FN‌ شمارش گردید. 4 جفت نوار مناطق سازمان دهنده هستک ‌(NORs)‌ در گسترش کروموزومی مشاهده گردید. فرمول کروموزومی در این ماهی مشتمل بر 1 جفت کروموزوم متاسنتریک، 3 جفت ساب متاسنتریک، 9 جفت ساب تلوسنتریک (آکروسنتریک) و 8 جفت تلوسنتریک می‌باشد. فرمول کروموزومی در هردو جنس نر و ماده مشابه بود اما از نظر بررسی کاریوتیپی، کروموزوم جفت 17 در دو جنس هترومورفیک بود و احتمال آن وجود دارد این جفت کروموزومی، کروموزوم‌های جنسی باشند. نتیجه‌گیری‌نهایی: تعداد کروموزوم‌ها ‌n(2) مشابه اما فرمول و تعداد بازوهای کروموزمی ‌(FN)‌ در این بررسی متفاوت از مطالعات پیشین می‌باشد. همچنین وجود یک جفت کروموزوم متاسنتریک (جفت 1) و یک جفت کروموزوم هترومورفیک (جفت 17) در دو جنس برای اولین بار در این گونه گزارش می‌شود. در صورتی که کروموزوم‌ها ی جفت 17 کروموزوم‌های جنسی باشند، این گونه ماهی احتمالاً در دستگاه تعیین جنسیت ‌WZ‌ قرار گرفته که در آن جنس ماده هتروگامتیک ‌(WZ)‌ و جنس نر هوموگامتیک ‌(ZZ)‌ ‌است.