بررسی میزان سلنیوم مو وسرم گاو‌های اطراف کارخانه‌های سرامیک‌سازی اصفهان‌-‌ایران

Abstract

سلنیوم عنصری کمیاب و ضروری می‌باشد که از سوی دیگر یک عنصر بی ضرر نیز نبوده بلکه به‌عنوان یک عامل بسیار سمی نیز شناخته شده است و در ادرار، شیر و موی حیوانات قابل جستجو می‌باشد. از شش گاوداری شیری که به ترتیب در شعاع‌های 1/0، 5/1 و 5/2 کیلومتری (دو گاوداری در هر شعاع)از منطقه کارخانه‌های صنعتی سرامیک‌سازی اصفهان واقع شده بودند و دو گاوداری کنترل واقع در شعاع بیش از 15 کیلومتر از کارخانه‌های سرامیک‌سازی، تعداد 24 راس گاو شیری از هر کدام از شعاع‌های فوق به صورت تصادفی انتخاب شد. از هر گاو نمونه خون و مو گرفته شد و میزان سلنیوم نمونه‌های اخذ شده سرم و مو توسط دستگاه جذب اتمی و در مقابل استانداردهای مناسب قرائت شد. نتایج نشان داد که میانگین میزان سلنیوم موی گاوان در فاصله 100 متری کارخانجات صنعتی سرامیک‌سازی، نسبت به گروه کنترل دارد افزایش معنی داری داشت (05/0p<‌)اما این میزان از میزان سلنیوم موی گاوان در فاصله 5/1 کیلومتری کارخانجات صنعتی سرامیک‌سازی به‌طور معنی‌داری کمتر بود (05/0p<‌.) میزان سلنیوم مو و سرم در شعاع یک و نیم کیلومتری بیشتراز (05/0p<‌)‌ میزان سلنیوم در بقیه فواصل و کنترل بود. با توجه به موارد مشاهده شده کمبود سلنیوم در مناطق تحت مطالعه و از آنجایی که نتایج نشان دهنده کمبود تحت درمانگاهی سلنیوم در منطقه می‌باشد چنین به نظر می‌رسد که علی رغم رسوب قابل پیش بینی سلنیوم ناشی از کار خانه‌‌های سرامیک‌سازی منطقه، کمبود سلنیوم بر طرف نشده است. به‌نظر می‌رسد که میزان بالاتر سلنیوم در فاصله 5/1 کیلومتری به دلیل نحوه رسوب گرد وغبار کارخانه‌های سرامیک سازی از دود کش‌های تعبیه شده در آنها باشد. هر چند در مناطق کارخانه‌های سرامیک سازی، مسمومیت با سلنیوم دور از انتظار نیست، ولی در منطقه تحت مطالعه به دلیل فراهم بودن زمینه کمبود سلنیوم، نه تنها مسمومیتی مشاهده نشد، بلکه چنین به‌نظر می‌ر‌سد که تا حدودی کمبود سلنیوم محیط اطراف خود را مرتفع ساخته است. علاوه بر این، نتایج این تحقیق امکان بهره گیری از اندازه گیری میزان سلنیوم مو جهت بررسی وضعیت سلنیوم بدن را نیز نشان داد.