ابعاد شکاف جنسیتی و میزان تحقق کاهش آن در برنامه سوم توسعه

Abstract

: تجربیات بین‌المللی نشان می‌دهد که پیشرفت و توسعه عدالت جنسیتی زمینه‌ساز دستاوردهای توسعه‌ای بوده، به‌طوری که خود موجب تقویت استانداردهای زندگی و حقوق انسانی برای همه افراد شده‌است. امروزه اهمیت تساوی جنسیتی نه تنها به عنوان یکی از اساسی‌ترین حقوق بشر، بلکه برای کاهش فقر، بالا رفتن استانداردهای زندگی، رشد مناسب و ثبات اقتصادی مورد تأکید قرار گرفته است. از طرفی رابطه میان دموکراسی، توسعه و برابری نیز بدیهی به‌نظر می‌رسد. برای رسیدن به این امر انجام اصلاحات ساختاری جهت افزایش مشارکت زنان در زندگی سیاسی و اجتماعی امری ضروری است. بی‌تردید حمایت از نقش زنان و تقویت آن در جامعه موجب بهبود بهداشت، بالارفتن سطح سواد و تحصیلات، کنترل داوطلبانه رشد جمعیت و به‌طور کلی بهبود رشد اقتصادی و توزیع عادلانه‌ی منافع می‌گردد. در همین راستا در طی دهه‌‌های گذشته تغییرات عمیقی در رابطه با نقش و منزلت زنان ایجاد شده و بسیاری از کشورهای جهان بر روی کاهش شکاف جنسیتی در امر تحصیلات، بهداشت، اشتغال و تأمین اجتماعی به توافق کامل رسیده‌اند. شواهد مربوط به ایران حاکی از آن است که اگر چه در راستای کاهش شکاف‌های جنسیتی گام‌های بلندی برداشته شده‌است اما هنوز زنان با مسائل و مشکلاتی روبرو هستند؛ برخی از این مشکلات و موانع به فشارها و اجبارهای توسعه برمی-گردد اما بخشی نیز به فرهنگ و سنت‌های حاکم مرتبط است که قابل اجتناب و مرتفع شدن می-باشد. برنامه پنج‌ساله سوم توسعه از حیث تأکید بر شاخص‌ها و ضرورت کاهش شکاف‌های جنسیتی نسبت به برنامه‌های پیشین آن متمایز می‌شود. مطالعه حاضر نشان داده است که در بسیاری از زمینه‌ها شکاف‌های مذکور و در سطح استانی نیز تفاوت‌های جنسیتی کمتر شده است. اما در زمینه اشتغال قضیه فرق می‌کند.