طرد اجتماعی در زندگی زنان فقیر شهری (مطالعۀ موردی: زنان فقیر شهری تحت پوشش کمیتۀ امداد شهرستان ارومیه)

Abstract

شواهد موجود نشان می‌دهد زنان فقیر شهری به شکل‌های گوناگونی از طرد اجتماعی رنج می‌برند. این مقاله در سطح خُرد و زندگی روزمره به جست‌وجوی ریشه‌های طرد اجتماعی در زندگی آن‌ها پرداخته و سعی کرده است بعضی از ابعاد این مسئله را روشن کند. روش تحقیق کیفی است و داده‌های تحقیق از مصاحبه‌های عمیق با 32 زن تحت پوشش کمیتۀ امداد شهرستان ارومیه به ‌دست آمده و نتایج با استفاده از رهیافت گراندد تئوری تحلیل شده‌اند. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد در زندگی این دسته از زنان، 5 مقولۀ عمده در شکل‌گیری طرد اجتماعی نقش دارد که عبارت‌اند از: «ضعف سرمایۀ فرهنگی»، «محدودیت‌های مادی»، «رویکرد منفی به فقرا»، «طرد ناشی از تجرد» و «حوادث منفی زندگی». دو مقولۀ عمدۀ «اجتناب از ادغام اجتماعی» و «عواطف منفی» از پیامدهای این مسئله‌اند که باعث تقویت و تداوم این پدیده می‌شود. مقولۀ نهایی هسته، که در‌برگیرندۀ کل فرایند شکل‌گیری طرد اجتماعی است، با عنوان «شکست هنجار‌ـ پیوند» مطرح شده است. در‌خصوص شیوه‌های ایجاد طرد اجتماعی، شکل‌های بسیار ظریفی از خوارسازی و محرومیت در زندگی زنان فقیر وجود دارد که با رویکردهای کمّی یا اقتصادی قابل شناسایی نیستند.