زنان و کنش‌گری در رسانه‌های اجتماعی (مطالعۀ موردی: صفحۀ فیس‌بوکی «آزادی یواشکی زنان»)

Abstract

«آزادی یواشکی زنان» نام یکی از صفحات مشهور فیس‌بوک به زبان فارسی است که خواستار اعتراض به حجاب اجباری و تظاهرات برای آزادی پوشش زنان در ایران است. اساس ایجاد این صفحه و فعالیت‌های آن به‌منزلۀ «جنبشی اجتماعی» توصیف شده است و بعضی از رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند این صفحه یک جنبش اجتماعی موفق برای زنان ایرانی است و سکویی جدید خواهد بود که زنان ایران تصویری جدید از هویتشان ارائه کنند. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی نمونه‌ای هدفمند از عکس‌ها و شرح عکس‌هایی که از طرف کاربران ایرانی ارسال و در این صفحة فیس‌بوکی منتشر شده است، این ادعا بار دیگر به پرسش کشیده شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که برخلاف برخی از هیجان‌های موجودی که در بعضی از رسانه‌ها و انجمن‌های حقوق بشری غربی دربارۀ شکل‌گیری یک جنبش اجتماعی جدید در میان زنان از طریق این صفحه وجود دارد، نمی‌توان آن را یکی از مصداق‌های جدید جنبش اجتماعی زنان در ایران محسوب کرد. در پایان، چنین نتیجه‌‌گیری شده است که این صفحه اگرچه ظرفیت سازمان‌دهی یک جنبش اجتماعی واقعی را ندارد، مثال کاملاً مناسبی برای مفهوم «کنش‌گرنمایی» است.