مطالعۀ برخی عوامل اجتماعی مرتبط با بی‏ اشتهایی عصبی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطۀ شهر همدان

Abstract

اگرچه در قرون گذشته شاخص یک زن سالم، جذاب و نرمال، بدنی فربه و درشت بود، ارزش‏های شایع در زمان حال بنا به عوامل ترویج‌دهندة آن‌ها الگوی دیگری را ارائه می‌دهند. داشتن بدن لاغر، ظریف و کشیده ارزش‌هایی‌اند که زنان بنا به نسبت ممارستشان با این ارزش‌ها در پی آن‌اند. طلب این شکل خاص از بدن، بر‌اساس ارزش‏های اجتماعی منسوب به بدن نرمال و متوازن، باعث بروز نارضایتی از بدن و از‌این‌رو افزایش نرخ شیوع بی‌اشتهایی عصبی در نوجوانان می‌شود که جزء آسیب‌پذیرترین گروه‌های در معرض بی‌اشتهایی عصبی‌اند. این پژوهش با هدف بررسی برخی عوامل اجتماعی مرتبط با بی‌اشتهایی عصبی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر همدان انجام شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش‌نامه و با انتخاب نمونۀ 300‌نفری از 9 هزار و 742 دانش‌آموز دختر مقطع متوسطۀ شهر همدان به روش خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای در سال 1391ـ1392 انجام شده است. مطابق یافته‏های پژوهش، 7_/1 درصد پاسخ‌گویان به بی‌اشتهایی عصبی و 16 درصد به سایر اختلالات خوردن مبتلا بوده‌اند. همچنین، بی‌اشتهایی عصبی با متغیرهای مقایسۀ اجتماعی، فشار هنجاری والدین برای لاغر‌شدن، فشار هنجاری دوستان برای لاغر‌شدن، مصرف رسانه‌ها و شاخص تودۀ بدنی رابطۀ مستقیم و مثبت و نیز بی‏اشتهایی عصبی با تصور از بدن رابطۀ معکوس و منفی داشته است. همچنین، متغیرهای فشار هنجاری دوستان برای لاغر‌شدن (با بتای 24_/0‌) و شاخص تودۀ بدنی (با بتای 13_/0) عوامل مؤثر در توضیح بی‏اشتهایی عصبی دانش‌آموزان دختر مورد تحقیق بوده‌اند.