تحلیل جامعه‌شناختی جنگ استقلال الجزایر و بازنمایی آن در آینۀ ادبیات

Abstract

جنگ استقلال الجزایر که از سال 1954 تا 1962 به طول انجامید و قربانیان زیادی بر جای گذاشت، در ادبیات فرانسه و فرانسه‌زبان بازتاب گسترده‏ای داشته و دارد، چنانکه امروزه نیز، پس از گذشت نیم قرن از امضای توافقات اِویان، همچنان شاهد پیدایش آثار جدیدی در مورد این جنگ هستیم. این آثار ادبی نه‌تنها به ثبت و ضبط برگی از تاریخ در حافظۀ جمعی دو ملت کمک می‏کنند، بلکه می‏کوشند پاسخی در خور کنجکاوی‌های زیرکانۀ نسل پرسشگر نو بیابند. البته باید توجه داشت که هر نویسنده، هرچند به‌دنبال ترویج جهان‌بینی از‌پیش‌تعیین‌شده‏ای نباشد، جنگ را از منظر خود بیان می‏کند و دیدگاه خاص خویش را نسبت به متن و حواشی آن دارد؛ بنابراین بررسی و مقایسۀ روایت‏های مختلف از یک پدیدۀ واحد می‏تواند از تفسیرهای یکسویه جلوگیری کند و زوایای پنهان آن را نمایان سازد. در این مقاله تلاش شده ضمن ارائۀ تاریخچۀ مختصری از روابط فرانسه و الجزایر، و معرفی زمینه‌های اجتماعی و سیاسی تولید آثار ادبی، با رویکردی تطبیقی به برخی از آثار شاخص ادبیات فرانسه‌زبان در حوزۀ جنگ، به چگونگی بازنمایی جنگ استقلال در ادبیات فرانسه و الجزایر از منظر روایی پرداخته شود.