مفهوم و ماهیت حقوق جمعی

Abstract

از حقوق جمعی برداشت­های متشتتی وجود دارد. اندیشمندان مختلفی با برداشت­های خاص از این حقوق به ردّ یا تأیید آن‌ها پرداخته­اند. این اختلاف دیدگاه‌ها عمدتاً از شناسایی یا عدم شناسایی هویت و وجود مستقل برای گروه‌ها و مبنای حمایت از حق­ها، ناشی شده­اند. در خصوص ماهیت حقوق جمعی نیز اختلاف­نظرهای زیادی وجود دارد. برخی آن‌ها را در زمره حقوق قانونی می­دانند، عده­ای در زمره حقوق اخلاقی و دسته­ای نیز در زمره حقوق بشر. در این مقاله تلاش شده است با مطالعه آثار اندیشمندانی که در خصوص حقوق جمعی اظهارنظر کرده­اند و بررسی اسناد و رویه­های حقوق بشری، تصویری نسبتاً روشن از مفهوم حقوق جمعی و ماهیت آن‌ها ارائه شود تا زمینه برای بحث‌های آتی فراهم گردد. بر این اساس، نخست، انواع تعاریف و برداشت­هایی که از حقوق جمعی صورت گرفته ­است در سه مقوله «حق جمعی به اعتبار دارنده حق»، «حق جمعی به اعتبار موضوع حق» و «حقوق مبتنی بر عضویت در گروه»، دسته­بندی و تبیین شده (گفتار اول) و سپس، ماهیت این حقوق مطالعه ­شده است (گفتار دوم).