بررسی جایگاه مادر ایرانی در انتقال تابعیت به طفل:نقدی بر ماده 976 قانون مدنی ایران و ماده واحده سال 1385

Abstract

در تاریخ نظام های حقوقی تابعیت،پدر نقشی اساسی و تقریبا انحصاری در انتقال تابعیت به فرزندان داشته است و نقش مادر در این ارتباط یا به کلی نادیده گرفته شده و یا آنکه نقشی به مراتب کم اهمیت تر به آن داده شد است. اما به تدریج این نگرش تغییر یافته و به ویژه در دهه های اخیر،قانون گذاران در بسیاری از کشورها به مادران نقشی تقریبا برابر با پدران در اعطای تابعیت دولت متبوع شان به فرزندان داده اند. قانون گذار ایرانی که در زمان تدوین قانون مدنی(1307) و در ماده 976 قانون مدنی هیچ گونه اشاره ای به نقش مادر در انتقال تابعیت ایرانی نکرده بود با تصویب ماده واحده"تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب مهرماه 1385" نه تنها مقررات مبهم قانون مدنی را اصلاح نکرد بلکه حتی امتیازاتی کمتر از زنان خارجی را برای مادران ایرانی در اعطای تابعیت به فرزندان شان مقرر می رسد که اصلاح مقررات مزبور ضرورتی انکارناپذیر جهت همگام شدن با نیازهای امروز جامعه ایرانی و بین المللی می باشد. از این رو ، حداقل، اعطای تابعیت اصلی ایران به فرزندانی که در ایران از مادر ایرانی و پدر خارجی متولد می شوند بدون آنکه الزامی به وجود شرط تولد مادر در ایران باشد لازم و ضروری خواهد بود.