تغییر قواعد فهرست‌نویسی: استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (RDA) جایگزین قواعد فهرست‌نویسی انگلوامریکن

Abstract

<strong>نیازهای اطلاعاتی کاربران فهرستهای کتابخانه‌ای، با توجه به فناوریهای نوین اطلاعاتی و منابع تمام‌متن ارائه شده در محیط دیجیتالی، تغییر یافته است. در حال حاضر، کاربران خواستار دسترسی سریع و بدون محدودیت به منابع اطلاعاتی کتابخانه هستند که این خواسته‌ها تغییر در رویکردها و راهکارهای سازماندهی اطلاعات در کتابخانه را ضروری می‌سازد. فهرستهای کتابخانه‌ای نوین، مانند گذشته، یک سیاهة ساده از منابع اطلاعاتی کتابخانه برای نشان دادن محل نگهداری منابع نیست، بلکه انتظار می‌رود فهرستهای کتابخانه‌ای تسهیل‌گر امور پژوهشی کاربران باشد و در حقیقت قدمهای اولیة تحلیل و مدیریت دانش در قالب فهرست صورت گیرد. بر همین اساس، فهرستهای کنونی کتابخانه‌ها که بر اساس قواعد فهرست‌نویسی انگلوامریکن شکل گرفته‌اند، قادر به پاسخگویی به نیاز کاربران در محیطهای جدید و بر اساس منابع تمام‌متن دیجیتالی نوین نیستند. به همین دلیل و به منظور غلبه بر مشکلات تطابق نداشتن قواعد انگلوامریکن با محیطهای دیجیتالی و شبکه‌ای جدید، کمیته همکاری مشترک (جی.اس.سی.) تصمیم گرفت استانداردی جدید برای فهرست‌نویسی با عنوان استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر.دی.اِی.) منتشر سازد. این استاندارد، در هماهنگی با قواعد انگلوامریکن و سایر استانداردهای فهرست‌نویسی و بر مبنای الگوهای مفهومی ایفلا یعنی «ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) و ملزومات کارکردی داده‌های مستند (اف.آر.ای.دی.)» به وجود آمده است. با توجه به تصمیم مجامع بین‌المللی سازماندهی اطلاعات مبنی بر تغییر قواعد فهرست‌نویسی، ضروری است زمینه‌های لازم برای پیاده‌سازی و جایگزینی آر.دی.ای. با قواعد انگلوامریکن فراهم آید. در این مقاله، تلاش شده است تا ضمن معرفی قواعد آر.دی.ای. و تشریح هدفها، اجزا و عملکرد آن، به مقایسة آن با انگلوامریکن پرداخته و ضرورت پیاده‌سازی و بهره‌گیری از مزایای آن در فهرستهای کتابخانه‌های ایران، تبیین شود.</strong><br /> <strong> </strong>