بررسی میزان انطباق رفتار نگارشی نگارندگان و کاربران پایگاه‌های اطلاعات علمی فارسی با دستورالعمل‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ارتباط با پیوسته‌نویسی، نزدیک‌نویسی و جدانویسی کلمات

Abstract

<strong>هدف:</strong> هدف کلی پژوهش حاضر شناخت میزان انطباق رفتار نگارشی نگارندگان و کاربران پایگاه‌های اطلاعات علمی فارسی با دستورالعمل‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی از نظر پیوسته‌نویسی، نزدیک‌نویسی و جدانویسی کلمات است.<br /> <strong>روش‌شناسی:</strong> پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر طرح تحقیق ارزیابانه است. جامعه پژوهش حاضر را دو گروه تشکیل می‌دهد، یکی مدارک موجود در سه پایگاه اطلاعات علمی فارسی یعنی مگیران، مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و اس.آی.دی؛ و دیگری دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی (94-93). ابزار پژوهش شامل دو سیاهه وارسی محقق ساخته بود. هر سیاهه شامل 12 مصداق (کلیدواژه) از مجموع قواعد گزینش شده دستورالعمل‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود که امکان رخداد جدانویسی، نزدیک‌نویسی و پیوسته‌نویسی آن‌ها در هنگام نگارش وجود داشت.<br /> <strong>یافته‌ها</strong>: یافته‌های پژوهش نشان داد رفتار نگارشی کاربران تنها در 23/25 درصد از موارد منطبق با قواعد دهگانه دستورالعمل‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود؛ و در مقابل، 76/75 درصد از کاربران این قواعد را نادیده گرفته بودند. رفتار نگارشی نگارندگان در 40 درصد از موارد مغایر با قواعد دهگانه دستورالعمل‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود و در مقابل، 60 درصد از نگارندگان این قواعد را رعایت کرده‌ بودند. از دیگر یافته‌های پژوهش این بود که باوجود آشنایی 62/6 درصد از کاربران با نحوه درج نیم‌فاصله از طریق صفحه کلید رایانه، درعمده قواعد دهگانه اغلب کاربران شکل نگارشی پیشنهادی فرهنگستان، یعنی نزدیک‌نویسی را رعایت نکرده بودند.<br /> <strong>اصالت/ارزش</strong>: به پشتوانه پژوهش حاضر و پژوهش‌های مشابه، فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌تواند ضمن آگاهی از سلیقه و گرایش نگارشی نگارندگان و کاربران محمل‌های الکترونیکی در زمان مواجهه با کلماتی که دارای چند شکل نگارشی هستند، نسبت به اولویت‌بخشی و سیاستگذاری جهت اصلاح یا بهبود دستورالعمل‌های نگارشی خط فارسی و در نتیجه محقق ساختن یک رسم‌الخط واحد و مورد پذیرش طیف گوناگون استفاده‌کنندگان گام بردارد.