بررسی تطبیقی تعلیم و تربیت انتقادی از منظر ژیرو و هابرماس با نظر به کاربرد آن برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت ایران

Abstract

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی تعلیم و تربیت انتقادی از منظر ژیرو و هابرماس با نظر به کاربرد آن برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت ایران است. برای دستیابی به این هدف ابتدا دیدگاه هر دو متفکر در باب تعلیم و تربیت و فعالیت­های تربیتی ،با استفاده از روش تحلیلی تطبیقی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که اگرچه هر دو متفکر متعلق به مکتب انتقادی بوده و غایت تعلیم و تربیت را رهایی­بخشی می­دانند اما تا حدودی راه­های نیل به این هدف را متفاوت می­بینند. این تفاوت دیدگاه تا حدود زیادی ناشی از موضع فلسفی پست­مدرنیستی ژیرو و دفاع تمام قد هابرماس از مدرنیسم و پروژه عقلانی‌کردن جهان است. همین امر بر ماهیت مؤلفه­های تربیتی نزد این دو اندیشمند سایه افکنده‌است. اگرچه، تفاوت موضع­های فلسفی این دو فیلسوف، به‌گونه‌ای نبوده که در نظریه‌پردازی تعلیم و تربیت چنان از یکدیگر فاصله بگیرند که نتوان آنان را زیر چتر تعلیم و تربیت انتقادی قرارداد. درکل، دیدگاه هابرماس و ژیرو با توجه به مقوله­هایی از قبیل نقد، تغییر، گفتگو و رهایی، پرهیز از خشونت و غیره می‌تواند حاوی پیام­ها و نکات زیادی در اصلاح نظام‌های آموزشی چندفرهنگی، مانند نظام آموزشی کشور ما باشد. از آن جمله می‌توان به اصلاح ساختاری در تربیت معلم و مفهوم معلمی، انعطاف‌پذیری در محتوامحوری و برنامه‌های درسی، توجه به برنامه‌درسی چندفرهنگی، توجه به مرزنشینان(طبقات پایین جامعه و اقلیت­های جامعه)، نهادینه‌کردن استدلال عقلانی و اخلاق گفتگویی از طریق سیستم مدیریتی در مدرسه و کلاس، مشارکت دادن دیدگاه­های رقیب به‌طورهمزمان در گفتگو، توجه به توانش زبانی و مفاهمه، نهادی کردن روحیه تساهل و مدارا نسبت دیگری اشاره کرد. <br />