بررسی تنوع شیمیایی اسانس اندام‌های مختلف گیاه مریم‌گلی سهندی (Salvia sahendica Boiss. & Buhse)

Abstract

در این تحقیق، اندام‌های مختلف (برگ، گل، ساقه و ریشه) مریم گلی سهندی از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبات شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفت. اسانس نمونه‌ها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبات شیمیایی آن‌ها با دستگاه گاز کروماتوگرافی همراه با طیف سنج جرمی شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندام‌های مختلف به ترتیب 2/1، 6/0، 06/0 و 04/0 درصد (وزنی به وزنی) برای برگ، گل، ساقه و ریشه به دست آمد. در مجموع، 44، 46، 42 و 45 ترکیب در اسانس برگ، گل، ساقه و ریشه این گیاه شناسایی شد که به ترتیب 6/99، 3/99، 2/98 و4/99 درصد کل ترکیبات اسانس را تشکیل دادند. بتا- پینن (0/16-5/3 درصد)، مانول (7/13-0 درصد)، آبیتاترین (2/11-0 درصد)، آلفا- پینن (2/12-2/7 درصد)، ترنس- متا- منتا 8 و 2- دین (1/11-2/1 درصد)، لینالول استات (7/10-2/3 درصد)، بورنیل استات (4/9-8/2 درصد)، <br /> بای‌سیکلو جرماکرن (3/9-6/3 درصد) و 8 و1-سینئول (5/8-0/2 درصد) از ترکیبات عمده اسانس اندام‌های مورد مطالعه گیاه بودند. تجزیه خوشه‌ای ترکیبات شیمیایی اسانس، اندام‌های مختلف را در دو گروه اصلی قرار داد که در گروه اول اندام‌های برگ و ساقه در یک زیر گروه و اندام گل در زیر گروه دیگر قرار گرفتند. در گروه دوم نیز اندام ریشه قرار گرفت. تنوع شیمیایی بارز اسانس اندام‌های این گیاه می‌تواند برای صنایع دارویی و غذایی و همچنین به‌نژاد گران گیاهان دارویی در انتخاب هر اندام برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.