بررسی اثر همیاری باکتری آزوسپیریلوم برازیلنس (Azospirillum brasilense Sp7 and Sp245) بر شاخص‌های رشد و برخی شاخص‌های بیوشیمیایی دانه رست‌های گندم (Triticum aestivum) در شرایط شوری

Abstract

تنش شوری یک عامل محدودکننده‌ی رشدِ گیاهان به‌ویژه گندم به شمار می‌رود. همزیستی گیاهان با میکروگانیسم‌های خاک از راه‌های بهبود اثرات زیان‌بار تنش شوری است. هدف این آزمایش تعیین غلظت و سویه‌ی مناسب باکتری آزوسپیریلوم برازیلنس با چهار رقم گندم نان (سرداری، چمران، شعله و روشن) است. آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه اصفهان انجام شد تا اثر دو سطح تنش شوری (0 و 200 میلی‌مولار کلرید سدیم) و پنج غلظت (0، 105، 106، 107 و cfu/ml 108) از دو سویه باکتری آزوسپیریلوم برازیلنس Sp7 و Sp245 بر شاخص‌های رشد و بیوشیمیایی ارقام مختلف گندم بررسی شود. نتایج نشان داد که وزن خشک، مقدار پتاسیم و همچنین مقدار کلروفیلa و b در اثر تنش شوری کاهش یافت اما نسبت سدیم به پتاسیم، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، فنیل‌آلانین و تیروزین آمونیالیاز به طور معنی‌داری در بیشتر موارد افزایش یافت. هر دو سویه باکتری اثرات مثبت همیاری را در بیشتر موارد در غلظت‌های 106 تا cfu/ml 107 نشان دادند. در شرایط شور، اثرات مثبت سویه‌ی Sp245 عمدتا در شاخص‌های رشد ریشه مشاهده شد درحالی‌که بیشترین اثرات همیاری ناشی از سویه Sp7 در بخش هوایی گیاهان گندم دیده شد. همچنین رابطه همیاری بین سویه Sp7 و هر دو رقم سرداری و چمران به طور موثرتری نسبت به سویه Sp245 آثار زیان‌آور تنش شوری را تعدیل کرد.