پالایش خاک های آلوده به فلز سنگین سرب به‌وسیله گیاهان مرتعی در شرایط گلخانه‌ای

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی توانمندی گونه‌های گیاهی مرتعی Stipagrostis plumosa ، Calotropis procera L. و Medicago sativa تحت تیمارهای کمپوست زباله شهری و بیوچار (هر کدام در سه سطح 0، 1 % و 2 % وزنی) در پالایش خاک‌های آلوده به فلز سنگین سرب در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. خاک مورد استفاده در تحقیق حاضر، از منطقه آلوده به ترکیبات نفتی پازنان گچساران برداشت شد. طرح به‌صورت آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار انجام شد. پس از دوره کشت شش ماهه، اندم‌های هوایی و زیرزمینی گیاهان برداشت و برخی از خصوصیات مهم در خاک و عناصر موجود در گیاهان اندازه‌گیری شد. مقدار کل فلز سنگین سرب با استفاده از دستگاه ICP-OES اندازه‌گیری شد. شاخص‌های فاکتور انتقال، فاکتور پالایش و فاکتور تجمع بیولوژیکی جهت ارزیابی توانمندی گیاهان استفاده شد. نتایج نشان داد که از نظرجذب فلز سرب، گونه‌های C. procera و St. plumosa می‌توانند با مکانسیم گیاه‌استخراجی باعث جذب و استخراج سرب در خاک‌های آلوده در مناطق نفتی از خاک شود. بیشترین مقدار RF (فاکتور پالایش) برای فلز سرب در گونه C. procera و تیمار بیوچار 1 و 2 درصد به‌میزان 08/0 و کمترین مقدار RF در گونه St. plumosa و تیمار شاهد به‌میزان 02/0 بود. براساس نتایج فوق، گونه Calotropis procera L. پتانسیل مناسبی برای گیاه‌پالایی خاک‌های آلوده‌ در مناطق نفت‌خیز را دارد.