بررسی تاثیر خصوصیات رویشگاهی و تخریب های انسانی بر تنوع گونه های گیاهی زیر اشکوب و خاک در اکوسیستم جنگلی زاگرس با استفاده از روش تحلیل مسیر

Abstract

چکیده<br /><br />پایداری و سلامت اکوسیستم های طبیعی به تنوع گونه های گیاهی وابسته است. بنابراین تعیین عواملی که تنوع گونه های گیاهی را کنترل می کنند و اثر مثبت یا منفی بر آن دارند در اکولوژی اهمیت زیادی دارد. با این هدف چهار رویشگاه بلوط ایرانی در شهرستان ایلام بر اساس سابقه مدیریت و تخریب انتخاب شدند که عبارتند از: مدیریت حفاظتی 5 ساله، مدیریت حفاظتی 20 ساله، تخریب شده و شاهد یا کمتر دست خورده. مساحت تقریبی هر منطقه 100 هکتار است. با استفاده از روش تصادفی سیستماتیک در هر منطقه با ابعاد شبکه 100×200 متر در مجموع 50 قطعه نمونه 400 متر مربعی در هر منطقه پیاده شد. در مرکز هر قطعه نمونه اصلی سه نمونه خاک از عمق 0 تا 30 سانتیمتری برداشت و در نهایت یک نمونه ترکیبی به عنوان نمونه ی خاک آن قطعه نمونه به آزمایشگاه منتقل شد. برای محاسبه تنوع از شاخص تنوع شانون وینر استفاده شد. در این مطالعه به منظور بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم هر یک از متغیرهای مستقل تحقیق بر متغیر وابسته از روش تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که ظرفیت تبادل کاتیونی، پتاسیم و منیزیم محلول، نیتروژن آمونیمی و درصد تاج پوشش اشکوب فوقانی بر تنوع گونه های گیاهی اثر مستقیم و مثبت داشتند. از بین این عوامل نیتروژن آمونیمی بیشترین اثر را داشت. مهمترین عامل در تغییر تنوع گونه های گیاهی، تخریب بود، اما نقش غیر مستقیم و منفی آن بواسطه تغییر برخی خصوصیات خاک و تاج پوشش درختی بوده است.