جنین‌زایی سوماتیکی مستقیم و تولید بذر مصنوعی در بلوط ایرانی (Quercus brantii L.) با استفاده از هورمون 2,4-D

Abstract

بلوط ایرانی (Quercus brantii L.) از اصلی‌ترین گونه‌های درختی جنگل‌های زاگرس در ایران است. برای حفظ بقای این گونه استفاده از روش‌های آزمایشگاهی مثل کشت بافت و جنین‌زایی رویشی مناسب است، به همین منظور دو آزمایش مجزا به صورت جنین‌زایی سوماتیکی و پوشش‌دار کردن این جنین‌ها طراحی و اجرا شد. آزمایش جنین‌زایی سوماتیکی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد، در این آزمایش جنین زیگوتی نابالغ به عنوان منبع ریزنمونه و هورمون 2,4-D در چهار سطح (0، 25/0، 5/0 و 75/0 میلی‌گرم بر لیتر) استفاده شد. آزمایش کپسوله کردن جنین‌های سوماتیکی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد، فاکتور اول شامل سه غلظت آلژینات سدیم (5/3، 4 و 5/4 درصد) و فاکتور دوم دو غلظت کلرید کلسیم (50 و 100 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که در غلظت 25/0 میلی‌گرم بر لیتر 2,4-D بیشترین تعداد و درصد جنین‌زایی (6/66 درصد) مشاهده شد. نتایج آزمایش پوشش‌دار کردن نشان داد که برهمکنش آلژینات سدیم و کلرید کلسیم برای تمام ترکیبات در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار شد، غلظت 5/3 درصد آلژینات سدیم همراه با 50 میلی‌مولار کلرید کلسیم بهترین تیمار برای پوشش‌دار کردن بود که بیشترین درصد جوانه‌زنی (100) در این ترکیب مشاهده شد.