بررسی تنوع ریخت شناسی جمعیت‌های مختلف گل محمدی در شهرستان کاشان و ارتباط آن با بازده اسانس

Abstract

به‌منظور ارزیابی تنوع ریخت‌شناسی، پانزده جمعیت مختلف گل محمدی از مناطق اصلی و مهم تولید اسانس کاشان، جمع-آوری شد. پنجاه و دو صفت کمی و هفده صفت کیفی اندازه‌گیری شدند. آنالیز خوشه‌ای و PCA بر اساس صفات ریخت‌شناسی نشان داد پانزده جمعیت مختلف می‌تواند به دو گروه اصلی و پنج زیرگروه تقسیم شود. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‌داری(P<0.01) را در بیست و هشت ویژگی ریخت‌شناسی مانند طول ساقه، طول برگ و تعداد گل در بوته بین جمعیت‌های گل محمدی نشان داد. همچنین همبستگی معنی‌داری میان ویژگی‌های مختلف مشاهده شد. نتایج حاصل از ارزیابی‌های فوق نشان‌دهنده وجود تنوع در ویژگی‌های گل محمدی جمعیت‌های مختلف کاشان بود. بنابراین برخی صفات مانند میزان تعداد گل در شاخه و تعداد گل در بوته که در این مطالعه همبستگی مثبت و معنی‌داری با هم نشان دادند (391/0r=) یا تعداد خار را می‌توان به‌عنوان صفات قابل توجه و با اهمیت در تعیین معیارهای ارزیابی و گزینش جمعیت‌ها مورد استفاده قرار داد. بازده اسانس گل‌ها پس از استخراج توسط دستگاه کلونجر اندازه‌گیری شد. نتایج همبستگی نشان داد که رابطه معنی‌داری بین برخی صفات ریخت‌شناسی و میزان اسانس وجود دارد. میزان اسانس همبستگی معنی‌دار مثبت با طول کاسبرگ و همبستگی معنی‌دار منفی را با صفات طول دمگل و طول غده نهنج نشان داد.