بررسی اثر نوع ریزنمونه و سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد بر کال‌زایی و باززایی در گیاه دارویی بابونه (Matricariaaurea L.)

Abstract

بابونه (Matricaria aurea L.) یک گیاه دارویی مهم و متعلق به خانواده کاسنی می‌باشد که به شکل گسترده-ای در داروسازی، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی مصرف می‌شود. با توجه به اهمیت این گیاه، بهینه‌سازی کشت بافت آن می‌تواند زمینه‌ساز تحقیقات و استفاده بیشتر از این گیاه گردد. به منظور بهینه‌سازی کشت بافت این گیاه آزمایش‌های القاء کالوس و باززایی غیرمستقیم انجام شد. هر دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار روی محیط کشت MS اجرا گردید. در هر دو آزمایش سطوح مختلف تنظیم کننده‌های رشد گیاهی NAA و BAP به همراه دو ریز نمونه ساقه و برگ مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در محیط کشت فاقد هورمون رشد (شاهد) القای کالوس مشاهده نشد. بررسی‌ها نشان داد که القای کالوس ریزنمونه‌ها در ترکیب هورمونی (5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA و 1 میلی‌گرم در لیتر BAP) سریع‌تر بود. ترکیب‌های (5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA و 1 میلی‌گرم در لیتر BAP) و همچنین (1 میلی‌گرم در لیتر NAA و 1 میلی‌گرم در لیتر BAP) بهترین ترکیب هورمونی جهت القای کالوس ریزنمونه‌های ساقه و برگ (100%) به ترتیب شناخته شدند. اثرمتقابل غلظت‌های مختلف NAA و BAP در ریزنمونه بر صفت قطر کالوس معنی‌دار شد و ریزنمونه برگ در سطح 2 میلی‌گرم در لیتر NAA و 5/1 میلی‌گرم در لیتر BAP با میانگین 31/15 میلی‌متر بالاترین قطر کالوس را داشت. بیشترین درصد باززایی غیرمستقیم (59/85% )، درکالوس‌های حاصل از برگ و ترکیب هورمونی 5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA و 1 میلی‌گرم در لیتر BAP مشاهده شد.